بحران کرونا به طور نامتناسبی بر گردشگری تأثیر گذاشته است. صنعتی که میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان شغلشان مرتبط با آن است و هیچ‌کس هم به طور دقیق و با قطعیت نمی‌داند چه زمانی بهبود می‌یابد و مردم دوباره با خیال آسوده آرزوهای خود برای سفر کردن و رفتن به مقاصد و مکان‌های توریستی را عملی کنند. در برهه کنونی که همه‌‌چیز به سمت آنلاین شدن رفته، تاثیر آن بر خدمات سفر و گردشگری نیز مشهود است. علاوه بر گشت و گذار مجازی، مردم هم بیش از هر زمان دیگری برای جستجوی مکان‌‌ها و زمان سفر به فضای آنلاین روی آورده‌اند. بسیاری حالا می‌گویند صنعت گردشگری نیز باید از فرصتی که محدودیت‌های سفر و بی‌میلی مردم به گردشگری ایجاد کرده، بهره بگیرد و بیشتر به سمت دیجیتالیزه شدن برود. ایده‌ای که غول جست‌و‌جو و تبلیغات جهان آن را جدی گرفته و در این راه موفق شده سازمان جهانی گردشگری را نیز قانع کند که این شرکت را همراهی کند. در خبرها آمده که گوگل و UNWTO توافق‌نامه‌ای امضا کرده‌اند که برنامه شتابدهنده گردشگری را از قاره آفریقا آغاز کنند.
چشم گوگل به گردشگری
در این برنامه شتابدهنده گردشگری نوعی آموزش هم برای وزیران گردشگری کشورهای عضو، آژانس‌های برتر گردشگری و هیئت‌های گردشگری برای توسعه بیشتر مهارت‌های نوآوری و تحول دیجیتال همکاری دارند. در آستانه روز جهانی گردشگری برنامه شتابدهی گردشگری مشترک گوگل و سازمان جهانی گردشگری با محوریت سه کشور آفریقای جنوبی، کنیا و نیجریه آغاز شده است.
گوگل یک دلیل مشخص برای شتابدهی کسب و کارها و استارتاپ‌های گردشگری در قاره آفریقا دارد. گردشگری در این قاره رو به رشد اما سنتی است. برپایه داده‌های سازمان جهانی گردشگری گردشگری ۹۰ درصد تجارت جهانی آفریقا را شکل می‌دهد و از هر ۱۰ شغل یکی از آنها مستقیم یا غیرمستقیم به گردشگری ربط دارد. علاوه بر این طبق پیش‌بینی‌ها در این منطقه چون زنان ۵۴ درصد نیروی کار را تشکیل می‌دهند، رشد فراگیر در بخش گردشگری این منطقه دور از دسترس نیست.
ناتالیا بایونا مدیر نوآوری و تحول دیجیتال و سرمایه‌گذاری سازمان جهانی گردشگری در این باره می‌گوید آنها متعهد به کمک به آفریقا برای رشد مجدد اقتصادی آن‌هاست که در اثر کرونا دچار ضرر و زیان شده‌اند. چیزی که این نهاد بین‌المللی بر آن تاکید دارد ایجاد فرصت‌های تجاری در آفریقا با برنامه شتابدهنده گردشگری است. رویکردی که گوگل امیدوار است ضمن شکوفایی اقتصادهای کشورهای افریقایی برای بهبود وضعیت کلی رفاه مردمان آنها نیز سودمند است.
گردشگری، صنعت رو به رشد آفریقا
افریقا ۳۰ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده و هر ساله صدها میلیون جهانگرد به منظور دیدن حیات وحش آن عازم این قاره می‌شوند. اغلب توریست‌ها قبل از سفر کردن درباره مکان‌های توریستی تحقیق می‌کنند و گوگل اطلاعات لازم را در اختیار آنها قرار می‌دهد. جز این همه ساله صدها میلیون کاربر آنلاین جدید نیز بر قبلی‌ها اضافه می‌شود. گوگل می‌گوید شریکی اعتماد برای کشورهای گردشگرپذیر آفریقایی برای یافتن اطلاعات دقیق و درست گردشگری است و سعی می‌کند به بهترین نحو برنامه شتابدهنده گردشگری را در این منطقه پیاده کند.
دارون آونی، مدیر امور سیاست‌های عمومی گوگل در بازارهای نوظهور گفته گوگل می‌خواهد با عملیاتی کردن برنامه شتابدهنده گردشگری آنلاین در کشورهای افریقای به دولت‌های آنها کمک کند که از بحران کم‌سابقه رکود اقتصادی بیرون بیایند. گوگل می‌گوید برای بسیاری از کشورها هیچ راهی امن‌تر و مطمئن‌تر و تضمینی‌تر از توریسم وجود ندارد و در این میان آنها با ابزارهای جست‌و‌جو و نقشه و اطلاعات مکانی و سفر می‌خواهند به مقامات گردشگری کمک کنند تا موانع پیش روی آنها برداشته شود و گردشگران با دست‌یابی به اطلاعات لازم درباره مقاصد و شناسایی مکان‌های جدید، بهتر برای سفر خود برنامه‌ریزی کنند.
شاخص‌های رشد توریسم در آفریقای جنوبی، کنیا و نیجریه
گوگل براساس جست‌و‌جوی کاربران درباره سفر به صحرای آفریقا داده‌هایی به دست آورده که در گذشته کشورها چندان به آن توجه نمی‌کردند و حالا هم خودش ترغیب شده در اقتصاد رو به رشد گردشگری این منطقه سرمایه‌گذاری کند. برای نمونه در افریقای جنوبی آنطور که گوگل می‌گوید برخی علائم دلگرم‌کننده از افزایش علاقه به گردشگری در این کشور را براساس الگوی جست‌و‌جوی کاربران مشاهده کرده است. برای مثال تجزیه و تحلیل داده‌های اخیر گوگل نشان می‌دهد جستجو برای مسافرت و اقامت در آفریقای جنوبی در ماه آگوست رشدی ۲۹ داشته است.
یا اینکه درباره کشور کنیا گوگل می‌گوید سه سوال اصلی که کاربران از این شرکت در ماه جولای امسال درباره سفر کردن پرسیده‌اند این بوده «چه زمانی می‌توانیم دوباره سفر کنیم؟»، «چه زمانی سفر بین‌المللی از سر گرفته می‌شود؟»و «چه زمانی مسافرت مجدد برای مسافرت امن خواهد بود؟». گوگل می‌گوید سوال‌های اصلی در ماه آگوست مربوط سفر اینطور تغییر کرده که «هم‌اکنون کجا و چه زمانی می‌توانیم سفر کنیم؟»
در حقیقت ۴۵ درصد از ۱۰۰ سوال اصلی مرتبط با سفر و شیوع ویروس کرونا درباره «نیاز کاربران به سفر کردن» و «همینطور ایمنی سفر» بوده است. گوگل اطلاعاتی جالب درباره نیجریه نیز داده است. بدین شرح که از زمانی که دولت نیجریه در ۲۹ آگوست اعلام کرد که قصد بازگشایی مرزهای خود بر روی توریسم بین‌المللی دارد، علاقه به جست‌و‌جو برای سفر حدود ۱۷ درصد در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته بیشتر شده است.
کاهش ۹۳ درصدی توریست‌های بین‌المللی
جهانگردی ستون فقرات بسیاری از اقتصادهای جهان است. اما در سال ۲۰۲۰ و تا اینجا ویروس کرونا چنان بر آن سایه انداخته که برای بازگرداندن شرایط به حالت عادی با روش‌های معمول جواب نمی‌دهد. برابر آمارها در نیمه اول سال میلادی کنونی شمار گردشگران بین‌المللی ۶۵ درصد کمتر از سال گذشته بوده و در ماه ژوئن نیز در مقایسه با همین موقع در سال ۲۰۱۹، ورود توریست‌های بین‌المللی ۹۳ درصد کاهش یافته که بی‌سابقه است.
علاوه بر این، شمارش هزینه و فرصت‌های از دست رفته ماه‌های گذشته صنعت گردشگری تامل طی ماه‌های گذشته قابل‌تامل است. براساس ارزیابی UNWTO، کاهش گسترده تقاضای سفر طی دوره ژانویه-ژوئن امسال به معنای از دست رفتن حدود ۴۶۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی از گردشگری بین‌المللی است.
در بازه ۶ ماهه گذشته، قاره اروپا بیشترین آسیب‌دیدگی را در بین مناطق جهانی داشته که ۶۶ درصد ورود گردشگران به آن کاهش یافته است. توریسم قاره آمریکا با کاهش ۵۵ درصدی و آفریقا و خاورمیانه نیز هر دو با افتی ۵۷ درصد در تعداد گردشگران ورودی ضرر و زیان‌های زیادی را متحمل شده‌اند. آسیا و اقیانوس آرام بیش از هر منطقه دیگری تأثیر کووید ۱۹ بر گردشگری را احساس کرده‌اند: ۷۲ درصد کاهش گردشگران ورودی و وضعیتی دشوار برای اقتصادهایی که اغلب آنها وابسته به صنعت گردشگری هستند.
در سطح زیر منطقه‌ای، شمال شرقی آسیا و جنوب مدیترانه اروپا به ترتیب با ۸۳ درصد و ۷۲ درصد بیشترین افت را داشته‌اند. در تمام مناطق و مقاصد فرعی جهان نیز کاهش بیش از ۵۰ درصدی میزان ورود گردشگران در دوره ژانویه تا ژوئن امسال ثبت شده است. انقباض تقاضای بین‌المللی توریسم در کاهش دو رقمی هزینه‌های این صنعت در بازارهای بزرگ نیز منعکس شده است. بازارهای اصلی خروجی مانند ایالات متحده و چین همچنان در حالت ایستا قرار دارند. اگرچه برخی از بازارها مانند فرانسه و آلمان از ماه ژوئن به این سو پیشرفت‌هایی داشته‌اند.
توریسم چه زمانی به دوران رونق برمی‌گردد؟
اگرچه تا مدت‌ها کشورهای جهان مرزهای خود را بسته و محدودیت های سفر در واکنش به بیماری کووید ۱۹ ایجاد کردند، طی هفته‌های اخیر، تعداد فزاینده‌ای از مقاصد دوباره به روی جهانگردان بین‌المللی باز می‌شود. با نگاهی رو به جلو به نظر می رسد که کاهش تقاضای سفر و نگرانی‌های مربوط به بهداشت و سلامت همچنان بر روندهای گردشگری در مدت زمان باقی مانده از سال تأثیر بگذارد.
در ماه می سازمان جهانی گردشگری سه سناریوی احتمالی را مشخص کرد که یکی از آنها حکایت از کاهش ۵۸ تا ۷۸ درصدی ورود گردشگران در سال ۲۰۲۰ دارد. در سناریوی دوم که کاهش تقاضا نزدیک به ۷۰ درصد براساس رفتار کشورها و مقاصد سفر در ماه‌های می تا اوت بود و در سناریوی سوم نیز براساس فرضیات رفع تدریجی محدودیت‌های سفر، در دسترس بودن واکسن یا درمان و اعتماد دوباره گردشگران به سفر کردن، همه امیدها برای بازگشت به شرایط عادی به سال آینده بسته شده است. بازگشتی که طبق پیش‌بینی‌ها رسیدن آن به سطح سال ۲۰۱۹ نه یک سال بلکه بین ۲ تا ۴ سال طول خواهد کشید.
شتابدهنده گردشگری؛ توسعه دیجیتال توریسم
اگر این سناریو‌ها را ملاک قرار دهیم، احتمالا باید به این نتیجه برسیم که احیای صنعت توریسم به کندی پیش خواهد رفت. همزمان با این کندی فرآیند بازیابی، فرصتی منحصربه‌فرد برای بازنگری در کلیت صنعت گردشگری و رفتن به سمت نوآوری و توسعه دیجیتالی فراهم شده است. به گونه‌ای که بتوان پایه‌های رشد پایدار آینده را در این صنعت بنا بنهد. چنین بحثی را می‌توان در زمینه‌ای اختصاصی‌تر به نام فناوری‌های سفر یا همان Travel Tech که این روزها واژه‌ای پرسر و صدا است، دنبال کرد.
بازیکنان بزرگی مانند گوگل و آمازون بر این حوزه تمرکز کرده‌اند. برای مثال در سال ۲۰۱۷ می‌گفتند سال‌های ۲۰۱۸ به بعد را باید دوران خرید فناوری اطلاعات سفر دانست. اهمیت فناوری سفر و نوآوری در کنفرانس‌های مسافرتی و استارتاپی نیز روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شود. یا اینکه یکی از معتبرترین جوایز حوزه سفر، Disrupt است که همه‌ساله به نوآورترین شرکت فناوری سفر اعطا می‌شود. از این زاویه شاید بتوان بهتر درک کرد که چرا کمپانی‌هایی نظیر گوگل برنامه‌های شتابدهنده گردشگری را دنبال می‌کند. از نظر ابرشرکت‌هایی مانند گوگل سرعت بخشیدن به دیجیتال‌سازی بخش گردشگری کلید سازگاری با واقعیت جدید گردشگری است.
۱۵ برنامه برتر شتابدهنده گردشگری
با افزایش تمرکز بر فناوری‌های مربوط به سفر و گردشگری، برنامه‌های شتابدهی در صنعت گردشگری نیز روز به روز فراگیرتر می‌شود. برنامه‌هایی که به طور خاص بر کسب و کارهای نواورانه سفر و گردشگری تمرکز دارند و در ادامه فهرستی از آنها را که سایت معتبر TroopTravel معرفی کرده، می‌آوریم.
Hangar 51: برنامه شتابدهنده فناوری سفر است که همه ساله در مادرید برگزار می‌شود و در ۱۰ هفته به صورت فشرده به صاحبان ایده‌های خلاقانه برای توسعه کسب و کار و راه‌حل‌ها و محصولاتشان مشورت داده می‌شود. انجمن بین‌المللی خطوط پروازی (IAG) از برنامه شتابدهی هانگار ۵۱ پشتیبانی می‌کند.
Conector Travel Accelerator: یک برنامه جدید شتابدهنده گردشگری در نمایشگاه FITUR اسپانیا است. این برنامه شتابدهی از سال ۲۰۱۷ به نمایشگاه فیتور اضافه شده و هدف از آن حمایت از استارت‌آپ حوزه گردشگری است که در مرحله بذری یا MVP قرار دارند.
Travelport Lab: این برنامه حمایتی در دنور ایالات متحده آمریکا قرار دارد و در آن از کسب و کارهایی که در مراحل اولیه راه‌اندازی فناوری‌های مسافرتی هستند حمایت می‌شود. تمرکز این برنامه بر کمک به ایجاد سریع تناسب بازار و تولید، ایجاد پایگاه‌های پذیرش کاربر و محصول است.
Plug & Play Travel & Hospitality: یکی از بزرگترین برنامه‌های شتابدهنده گردشگری و راه‌اندازی کسب و کار در جهان است. این برنامه از سال ۲۰۱۲ آغاز شده و در آن ایده‌های مقیاس‌پذیر در حوزه گردشگری برای سرمایه‌گذاری و حمایت‌های مادی و غیر مادی شناسایی می‌شوند.
Starburst: گردانندگان این برنامه خود را اولین برنامه‌‌ای در جهان می‌دانند که ایده‌های نو در حوزه هوافضا پشتیبانی می‌کنند. دسترسی به بودجه‌های کلان و همچنین ارتباط با بازیگران اصلی فضای سفر از مهمترین ویژگی‌های Starburst است.
Avro Accelerator: بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی برنامه شتابدهی اختصاصی خود را اجرا می‌کنند. خطوط هواپیمایی Qantas در زمینه فناوری‌های سفر از این برنامه شتابدهی حمایت می‌کند. رویکرد آنها توجه به استارتاپ‌های مستعد رشد و دارای قابلیت بزرگ‌‌مقیاس‌شدن است.
Booking.com Booster: یکی از بزرگترین برنامه‌های سازمان‌دهی تیمی (OTA) در جهان است که به استارتاپ‌ها حوزه گردشگری پایدار کمک می‌کند. در این دوره شتابدهی کارشناسان Booking.com راه‌کارهایی به استارتاپ‌ها برای رشد کردن می‌دهند.
Airbus BizLab: شتاب دهنده‌ای است که شرکت هواپیماسازی ایرباس آن را اجرا می‌کند و فقط هم محدود به حوزه هوافضا نیست. برنامه شتابدهی Airbus BizLab از ایده‌های خلاقانه خدمات تصاویر ماهواره‌ای، هوشمندی مصنوعی، تجزیه و تحلیل داده‌ها و… پشتیبانی می‌کند.
Intelak: این برنامه شتابدهنده گردشگری را هواپیمایی Emirates و مرکز شتابدهی فناوری‌های سفر دوبی برگزار می‌کنند. آنها به دنبال افرادی هستند که حداکثر ۵ عضو در تیم‌شان داشته باشند و ایده‌های آنها متمرکز بر فاصله میان خانه تا فرودگاه و همینطور فضای هوایی باشد.
Cockpit: صندوق سرمایه‌گذاری صنعتی به دنبال حمایت و سرمایه گذاری از کارآفرینانی است که دارای فناوری‌های اساسی در حوزه سفرهای دیجیتال، هوانوردی و هوافضا هستند. این برنامه را خطوط هوایی لوفتانزا و هواپیمایی اسرائیل (El AL) به صورت مشترک مدیریت و اجرا می‌کنند.
Amadeus for Startups: اولین برنامه شتابدهنده گردشگری است که از استارتاپ‌های فناوری‌محور و متخصص در زمینه خدمات رزرواسیون پشتیبانی می‌کند. به این صورت که استارتاپ‌ها را قادر می‌سازد تا از برنامه‌های رزرو سفر استفاده کنند و به طور موثر و کارآمد به مشتریان متصل شوند و به آنها خدمات دهند.
Virtuoso Incubator: برنامه شتابدهی گردشگری است که فناوری‌های ابتکاری را به آژانس‌های مسافرتی و مشاورانی که بخشی از شبکه Virtuoso هستند، متصل می‌کند.
Propeller SNN: این برنامه را مرکز فناوری‌های سفر ایرلند اجرا می‌کند و از کسب و کارهایی که در مراحل اولیه راه‌اندازی در زمینه فناوری‌های امیدبخش و ایده‌های نوآورانه قرار دارند، حمایت می‌کند. مولفه اصلی برای زیرپوشش قرار گرفتن برنامه شتابدهی گردشگری Propeller SNN مبتکرانه بودن در حل مشکلات واقعی در هواپیمایی و صنعت هوانوردی، فناوری سفر و پهپاد است.
MIST: این شتابدهنده گردشگری و فناوری سفر در منطقه مکونگ است که بر استارتاپ‌های فناوری سفر در کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام تمرکز دارد.
Marriott Test Bed: این برنامه شتابدهی را گروه هتل ماریوت اجرا می‌کنند و در آن از ایده‌های فناورانه‌ای که سعی در بهبود تجربه اقامت مهمان‌های هتل‌ها را داشته باشد، حمایت می‌کند.
