نشست کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و گردشگری تهران با فعالان استارتاپ‌ها و کسب و کارهای آنلاین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد، در این جلسه آنلاین که موضوع آن سهم ایران از بازار گردشگری چین بود. حاضران معتقد بودند که بازار هر دو کشور برای طرفین ناشناخته است و به همفکری درباره راه‌های توسعه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه گردشگری و صادرات محصولات کسب و کارهای آنلاین در حوزه گردشگری و صنایع دستی پرداختند. فرصت‌ها و مختصات بازار گردشگری چین، ملاحظات حضور کسب و کارهای آنلاین گردشگری در این بازار بررسی شد.
بازاریابی گردشگری سلامت ایران با تولید محتوای چینی
بنیان‌گذار استارتاپ آریامدتور با مروری بر آمارهای منتشر شده درباره صنعت گردشگری سلامت چین گفت: «براساس برآوردهای بین‌المللی چین در سال ۲۰۱۹ حدود ۴ میلیون گردشگر سلامت به کشورهای مختلف صادر کرده و عموما نیز مقاصد آن‌ها کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی، آمریکا، تایوان، هند و… بوده است.» هادی شجاری با اشاره به ورود محدود گردشگران سلامت از مبدا چین به ایران، اظهار کرد: «سال گذشته از حدود ۱۱۵ کشور مختلف گردشگران سلامت پذیرش کردیم اما تعداد معدودی گردشگر چینی وارد ایران شدند که یکی از دلایل آن شناخت محدود گردشگران چینی از بازار ایران است.»
شجاری با یادآوری این نکته که گردشگران چینی به زبان و فرهنگ کشورشان متعهد هستند اما در مقابل تسلطی بر زبان انگلیسی ندارند، افزود: «تنها راه ورود به بازار گردشگری سلامت چین داشتن وبسایت به زبان چینی است.» شجاری با اشاره به شمار بالای گردشگران سلامت چین یادآور شد: «اغلب گردشگران سلامت چین برای جراحی‌های زیبایی به کشورهای دیگر و به خصوص کره جنوبی سفر می‌کنند.»
مصطفی حسینی:
در حوزه تجارت به دلیل دورافتادگی چند دهه‌ای ایران از دنیا، بازرگانان ایرانی خلق و خو و رفتار حرفهای را از دست داده‌اند و این حقیقتی تلخ است. تصور می‌کنم یکی از اتفاق‌هایی که می‌تواند وضعیت ما را عوض کند، در هم آمیختگی با اقتصاد و تجارت جهانی است.
به گفته بنیان‌گذار استارتاپ آریامدتور، ایران در زمینه جراحی‌های زیبایی ظرفیت‌های مناسبی دارد که کسی از آن استفاده نمی‌کند.» شجاری یکی از امتیازهای مثبت ایران را وجود خطوط پروازهای مستقیم به مقصد چین و بالعکس دانست و گفت: «در گذشته پرواز مستقیم هفتگی میان ایران و چین برقرار بود اما در ماه‌های اخیر با شیوع ویروس کرونا تعداد پروازها کمتر شده است. با این حال اگر پروازهای مستقیم مجددا برقرار شوند، امتیازی بزرگ برای استفاده از بازار گسترده چین پیش روی کسب و کارهای آنلاین گردشگری قرار می‌گیرد.»
مشارکت و هم‌افزایی جمعی لازم است
دبیر کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران نیز با بیان اینکه گردشگران سلامت چین در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۳۰ میلیون دلار در کره جنوبی خرج کرده‌اند، اظهار کرد: «کره جنوبی شهر بوسان را به قطب گردشگری سلامت تبدیل کرده و با جدیت نیز مشغول تبلیغ و بازاریابی برند گردشگری سلامت خود هستند.» رضا جمیلی با اشاره به برگزاری جلسه‌های کارگروه گردشگری ایران و چینن، گفت: «هواپیمایی ماهان اعلام آمادگی کرده که برای استارتاپ‌ها و کسب و کارهای نوآور و پلتفرم‌های آنلاین گردشگری متقاضی مشارکت در بازار گردشگری چین امتیازات و بسته‌های خدماتی خاصی ارائه کند.» وی افزود: «به رغم ظرفیت‌های مناسبی که ایران دارد، از بازار بکر گردشگران سلامت چین غفلت شده اما می‌توان با مشارکت و هم‌افزایی جمعی فرصت‌های مناسبی برای ارزش آفرینی از گردشگران سلامت چین به دست آورد.»
کسب و کارهای گردشگری با شناخت وارد بازار چین شوند
مصطفی حسینی، صادرکننده صنایع دستی ایران به چین نیز در این نشست تجربه خود از مراودات تجاری با طرفین چینی را به شرکت‌کنندگان در جلسه ارائه کرد. وی با تاکید بر اینکه حضور در بازار گردشگری چین مستلزم شناخت ادبیات و فرهنگ و اقتصاد و ویژگی‌های رفتاری و اولویت‌های مردم و اتخاذ رویکردهای بلندمدت است، اظهار کرد: «حضور در بازار گردشگری و صنایع دستی چین به سادگی ممکن نیست و چون از نظر تجاری ویژگی‌های خاصی دارد، موفقیت در آن به عوامل زیادی بستگی دارد که مهمترین پیش‌نیاز مطالعه و بررسی دقیق بازار این کشور است.»
وی با اشاره به جنگ تجاری میان چین و آمریکا گفت: «این جنگ ریشه در تمایل چینی‌ها به ابرقدرت شدن جهان دارد و دنیا نیز نشانه‌های این موضوع را دریافته است. نیز در ایران باید خودمان را آماده کنیم که از فرصت به دست آمده استفاده کنیم.» حسینی با یادآوری اینکه وضع اجتماعی و فرهنگی مردم چین در حال عوض شدن است، تصریح کرد: «از نظر تجاری بازار چین به شدت جذاب است و اقتصاد این کشور نیز در هر دو زمینه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در حال رشد است. معنای این رشد آن است که وضع اقتصادی و رفاهی مردم بهبود یافته و به مصرف‌گرایی نیز اقبال نشان می‌دهند.»
دکتر آرش انیسیان:
در شرایط کنونی بهترین راه آن است که کنسرسیوم‌های مختلف تولید و صادرات و سرمایه‌گذاری با مشارکت جمعی تاسیس کرد که به نظر می‌رسد کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران در این زمینه نقشی برجسته خواهد داشت.
وی با بیان اینکه دولت چین در ابعاد اقتصاد کلان رویکرد مصرف‌گرایی را تبلیغ می‌کنند، اضافه کرد: «در مانیفست جدید دولت چین که چندی پیش منتشر شد، به صراحت اعلام شده که اقتصاد این کشور صادرات و واردات کالاهی باکیفیت را هدف‌گذاری کرده است.» وی برگزاری نمایشگاه واردات در شانگهای را یکی از نشانه‌های رویکرد جدید در میان حکام و زمامداران چین بیان کرد و گفت: «اکثر شرکت‌های بزرگ جهان به رغم تمام محدودیت‌ها در نمایشگاه واردات این کشور غرفه دارند ما نیز در چهار سال گذشته با حضور در نمایشگاه‌های مختلف و شناخت سلایق و ادبیات تجاری مردم چین، همکاری‌های تجاری بین‌المللی با بیزنس‌های چینی را نیز دنبال کرده‌ایم.»
حسینی با بیان اینکه مجموعه آن‌ها طیف‌های مختلفی از صنایع دستی سنتی و مدرن را پوشش می‌دهد و محصولات متنوعی به بازار چین صادر می‌کند، به آسیب‌شناسی نوع رفتار صاحبان کارگاه‌ها و کسب و کارهای صنایع دستی پرداخت و گفت: «در حوزه تجارت به دلیل دورافتادگی چند دهه‌ای ایران از دنیا، بازرگانان ایرانی خلق و خو و رفتار حرفهای را از دست داده‌اند و این حقیقتی تلخ است. تصور می‌کنم یکی از اتفاق‌هایی که می‌تواند وضعیت ما را عوض کند، در هم آمیختگی با اقتصاد و تجارت جهانی است.» به گفته این صادرکننده محصولات صنایع دستی، برخی از کسب و کارهای صنایع سنتی نوعی تنگ‌نظری دارند و فکر می‌کنند که سود اصلی را صادرکننده می‌برد.
وی اضافه کرد: «فضا و شرایط برای صادرات صنایع دستی ایران متاسفانه تعاملی و همدلانه نیست و همین مسئله نیز مشکلات جدی برای عرضه محصولات صنایع دستی ایران ایجاد کرده است.» حسینی با تاکید بر اهمیت تعامل و هم‌افزایی صاحبان کسب و کارهای صنایع دستی و حضور آن‌ها در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مرتبط با صنعت گردشگری در چین گفت: «باید با تعامل جمعی در بازار گردشگری چین حضور یافت اما پیش از آن لازم است دانش لازم را کسب کرد و عمق بازارهای این کشور را سنجید. چرا که کشتی گرفتن با این بازار سخت است و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. به همین دلیل کسب و کارها باید شناخت کامل و ترکیبی از چند کالای متنوع صنایع دستی پا به میدان بگذارند و به داد و ستد بپردازند.»
زنجیره تامین در حوزه صنایع دستی راهگشاست
دکتر آرش انیسیان، رئیس بیمارستان ابن‌سینا نیز در این نشست با اشاره به اهمیت تشکیل زنجیره تامین در حوزه صادرات گردشگری سلامت و صنایع دستی کشور اظهار کرد: «در زنجیره تامین برای اینکه کالا و خدمات را تامین کنیم و به دست مصرف‌کننده برسانیم باید شبکه‌ای وجود داشته باشد که به طور منظم و به موقع کالا و خدمات را با قیمتی رقابتی و قابل قبول عرضه کند.»
هادی شجاری:
سال گذشته از حدود ۱۱۵ کشور مختلف گردشگران سلامت پذیرش کردیم اما تعداد معدودی گردشگر چینی وارد ایران شدند که یکی از دلایل آن شناخت محدود گردشگران چینی از بازار ایران است
وی با اشاره به حضور کسب و کارهای متنوع در صنایع مختلف وابسته به گردشگری، گفت: «کسب و کارهای گردشگری چندان از یکدیگر خبر ندارند و ارتباطی ندارند اما در زنجیره تامین نیاز است باید تقسیم کار تخصصی صورت گیرد و نقش آفرینان مختلف را مجاب کرد که وارد فضای همکاری مشترک شوند تا علاوه بر اینکه منافع بیشتری کسب کنند، هزینه و ریسک کمتری متحمل شوند.» به گفته انیسیان بعد از تشکیل ساختار مناسب، می‌توان در قالب انجمن‌ها و نهادهای مختلف مسائل رگولاتوری را نیز پیش برد و آن را وارد برنامه‌های توسعه‌ای کرد. وی افزود: «در زنجیره تامین اولین گام این است که هر کسب و کاری توانمندی‌های خود را اعلام و مشخص کند چه کاری می‌تواند انجام دهد.»
انیسیان تصریح کرد: «باید احساس عدالت را در میان اعضای زنجیره تامین اعم از تولیدکننده، تامین‌کننده، صادرکننده و در نهایت فروشنده نهایی در کشور مقصد ایجاد کرد.» وی با اشاره به تاثیر شیوع ویروس کرونا بر صنعت گردشگری گفت: «در شرایط کنونی بهترین راه آن است که کنسرسیوم‌های مختلف تولید و صادرات و سرمایه‌گذاری با مشارکت جمعی تاسیس کرد که به نظر می‌رسد کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران در این زمینه نقشی برجسته خواهد داشت.»
کنسرسیوم صادرات گردشگری و صنایع دستی تاسیس شود
مدیر شتابدهنده و سرمایه‌گذاری منش نیز با اشاره به مشکلات کسب و کارهای آنلاین صنایع دستی برای صادرات محصولات گفت: «پیش از هر کاری نیاز است که زنجیره تامین کسب و کارهای صنایع دستی شکل بگیرد که هر کسی جایگاه خود را بشناسد.» کتایون سپهری با تاکید بر اینکه ورودی زنجیره تامین در حوزه کسب و کارهای صنایع دستی تشکیل کنسرسیومی صادراتی مبتنی بر مدل‌های شبیه به یونیدو است، اظهار کرد: «صاحبان کسب و کارهای نوآور صنعت گردشگری می‌توانند شرکتی مشترک تشکیل دهند و پس از آماده‌سازی برنامه‌های صادراتی و راه‌اندازی سایت چند زبانه و…، از تجربه‌های کسانی که دسترسی به بازارهای صادراتی دارند و صاحب تجربه هستند، استفاده کنند تا هزینه‌های صادرات آن‌ها کاهش یابد.»
در این نشست بنیان‌گذاران و صاحبان استارتاپ‌ها و کسب و کارهای آنلاین «روچ»، «خرده نبات»، «پیسو»، «تیست ایران»، «هیچ هاپ»، «تریتا باستان»، «آوای طبیعت پایدار»، «آرتور ۲۴»، رئیس مرکز نوآوری گردشگری دانشگاه جامع علمی کاربردی یزد و تنی چند از فعالان حوزه آنلاین صنایع دستی و گردشگری حضور داشتند.
