شیوه‌های سفر همواره در حال تغییر و دگرگونی بوده و اکنون نیز می‌دانیم سفر پس از دوران همه‌گیری هرگز مانند آنچه پیش از این می‌شناختیم نخواهد بود. سوال این است اگر دوباره جریان گردشگری و سفر پس از بحران شیوع ویروس کرونا در ماه‌ها و سال‌های آینده رونق بگیرند، چه انتظاراتی باید از سفرهای کاری داشته باشیم؟
با در نظر گرفتن داده‌هایی که نشان می‌دهند امریکایی‌ها در سال ۲۰۱۹، حدود ۴۶۴ میلیون سفر شخصی با اهداف کاری انجام داده‌اند، در می‌یابیم که تغییراتی که در یک سال اخیر در صنعت سفر و گردشگری داده، تا چه حد اساسی بوده است. پیش از فرارسیدن مارس ۲۰۲۰ و زمین‌گیر شدن تمام مسافرت‌ها- سفرهای کاری، خانوادگی یا تفریحی- ساکنان کره زمین زندگی بسیار متفاوتی از امروز داشتند. با شیوع گسترده همه‌گیری ویروس کرونا در جهان، شرکت‌ها روند‌های کاریشان را به سرعت تغییر دادند و اعزام کارکنان خود به ماموریت با هدف ملاقات حضوری با مشتریان و همکاران یا شرکت در رویدادها را از برنامه‌های خود حذف کردند.
با گذشت زمان و آغاز برنامه واکسیناسیون سراسری در کشورهای مختلف، این سوال در ذهن بسیاری ایجاد شده که در آینده مسافرت‌های کاری چگونه خواهند بود. سازمان‌هایی که ارتباطات بین‌المللی بخشی مهم از فعالیت‌های آنها را تشکیل می‌دهد، منتظرند تا پروازهای بین‌المللی مجددا با نظم و به قوت سابق برقرار شوند. شرایط ۱۲ ماه گذشته، آینده فعالیت بسیاری از شرکت‌ها را برای غیرقابل پیش‌بینی کرده و قدرت برنامهریزی و تصمیم‌گیری بلند‌مدت را از مدیران گرفته است.
Ladders که یک سایت جست‌و‌جوی فرصت‌های شغلی در آمریکا است، از متخصصان و تحلیلگران صنعت گردشگری و سفر درباره چشم‌اندازشان از چگونگی سفرهای کاری در سال ۲۰۲۱ پرسیده است. نتیجه‌ای که این مرجع جست‌و‌جوی شغل گرفته، چندان امیدبخش نیست. برپایه یافته‌های نظرسنجی ladders، اغلب متخصصان صنعت گردشگری و سفر بر این باورند که سفرهای کاری در سال ۲۰۲۱ به روال سابق باز نخواهند گشت. اگر خیال نشستن پشت میزهای پر زرق و برق کنفرانس‌ها را دارید، دوست دارید که شبکه وسیعی از افراد از سراسر دنیا دور تا دور شما را گرفته باشند یا خودتان را برای شام های مجلل این مراسم آماده کرده‌اید، باید بگویم دلتان را به این زودی صابون نزنید!
سفرهای کاری در سال ۲۰۲۱ را فراموش کنید
دیوید آلوادیش، مدیرعامل و بنیانگذار شرکت گذرنامه و روادید ItsEasy می‌گوید مقدمات زیادی باید مهیا شوند و ارکان مختلف باید دست به دست یکدیگر بدهند تا شرایط سفرهای کاری به حالت قبل از همه‌گیری برگرد. او معتقد است حداقل نیمی از ۲۰۲۲ را باید پشت سر بگذاریم تا در آن صورت بتوانیم صحبت بازگشت شرایط سفر به قبل از همه‌گیری ویروس کرونا کنیم: «هرچند شخصا نمی‌توانم منکر اهمیت حیاتی ارتباطات در کسب‌وکار شوم و مستندات نیز نشان داده‌اند که هواپیماها، جزء محل‌های شیوع و گسترش ویروس نیستند، کمتر کارمندی پیدا می‌شود که حاضر باشد به مدت چند ساعت در فضایی تنگ و بسته در کنار ۱۰۰ نفر دیگر بنشیند.»
مطلب پیشنهادی: آینده سفر چگونه خواهد بود؟
از طرف دیگر برای سوار شدن به هواپیما و داشتن سفری ایمن و بدون ریسک، لازم است همه مسافران واکسیناسیون شده باشند. در حالی که می‌دانیم واکسیناسیون در آغاز راه است و با اینکه آگاهی‌رسانی‌های زیادی صورت گرفته، هنوز افرادی هستند که به واکسیناسیون اعتماد ندارند. متغیر اثرگذار دیگر، اثرات منفی همه‌گیری بر شرایط اقتصادی و درآمد سازمان‌ها و شرکت‌هاست که همچنان ادامه دارد. درچنین وضعیتی، سازمان‌ها و شرکت‌ها نیز با هدف کاهش هزینه‌های خود، در اولین گام و پیش از هر سیاست دیگر، سعی می‌کنند مواردی مثل هزینه سفرهای کاری را به حداقل برسانند یا به کلی حذف کنند. دیوید آلوادیش در این باره چنین می‌گوید: «مسافرت‌های کاری با گام‌هایی کوچک و سرعتی آهسته به برنامه سازمان‌ها باز خواهد گشت؛ از این رو برقرار شدن شرایط سابق، نیازمند مرور زمان خواهد بود.»
سفرهای کاری انعطاف‌پذیر می‌شوند
افرادی که به مسافرت‌های کاری می‌روند بیش از هر چیز نیازمند انعطاف در برنامه‌های سفر هستند. پیش از این وجود امکان تغییرات بدون پرداخت جریمه برای هتل‌ها یا خطوط هوایی صرفا یک امتیاز خاص بود و نه یک پیش نیاز. در شرایط کنونی که برنامه مسافرت‌های کاری ممکن است به صورت آنی و از جنبه‌های مختلف تغییر کند، امکان تغییر رزرواسیون هتل‌ها و پروازها یک ضرورت به حساب می‌آید و به عقیده آوی می‌یر، هم‌بنیانگذار و مدیرعامل TravelPerk، این مسئله در آینده به رکن ثابت مسافرت‌های کاری تبدیل خواهد شد. او می‌گوید: «چه برای سفر خودتان برنامهریزی کنید و چه بخواهید برای شخص دیگری بلیط و هتل بگیرید، قابلیت تغییر تاریخ پرواز و محل اقامت پیش فرضی بدیهی و ضروری در سفرهای آینده خواهد بود.
TravelPerk یک شرکت مدیریت سفر است که سال ۲۰۱۵ تاسیس شده و خدماتی مانند برنامهریزی سفر، مدیریت خودکار هزینه‌ها و سیاست‌های را به شرکت‌های دیگر ارائه می‌کند. می‌یر همین رویکرد را به برنامه رویدادها و ملاقات‌های کاری نیز تعمیم می‌دهد و تاکید می‌کند جلسات و برنامه‌ها باید قابلیت تغییر زمان و مکان بر اساس نیازهای آنی مشتریان را داشته باشند. در عین حال امنیت سفر همچنان بالاترین درجه اهمیت را دارد؛ در حقیقت در رویکرد جدید مسافران نسبت به سفر، انعطاف‌پدیری و امنیت سفر مهمترین عناصر هستند. او اضافه می‌کند: «اکنون اغلب مسافران پیش از رزرو پرواز، هتل یا محل اقامت، درباره جزئیات دقیق امور نظافتی و ضدعفونی اتاق‌ها و سایر راهکارهای احتیاطی برای پیشگیری از گسترش ویروس در محل مورد نظرشان سوال می‌کنند و انتظار دارند توضیحاتی دقیق درباره چگونگی انجام این خدمات را دریافت کنند.»
این به این معناست که هتل‌ها و خطوط هوایی که پیش از این بر سفرهای کاری تکیه داشتند و بخش زیادی از سودشان را از طریق همکاری با سازمان‌ها و شرکت‌ها به دست می‌آوردند، اکنون باید پا را فراتر از معیارهای سابق بگذارند تا اعتماد سازمان‌ها را درباره امنیت کارمندانشان جلب کنند. از آنجا که این تغییرات زمانبر خواهند بود، می‌یر معتقد است کسانی که در جلب اعتماد مجدد سازمان‌ها موفق شوند، می‌توانند این دوره انتقالی را به آرامی پشت سر بگذارند: «تمام مراحل یک سفر از رزرو بلیت و هتل تا عبور کردن از گیت خروجی و بررسی پاسپورت، باید با سهولت و سرعت بیش از پیش انجام شود. هم اکنون نیازمند ابداعات جدیدی در حوزه سفر هستیم؛ ابداعاتی که این مراحل را به شیوه‌هایی کاملا متفاوت عملی کنند. در نظر داشتن این امر در شکل‌گیری آینده صنعت گردشگری– چه در حوزه سفرهای کاری و چه سفرهای تفریحی- نقش کلیدی دارد.»
چگونگی سفرهای کاری آینده مسئله است
شیوه‌های حمل و نقل نیز نیازمند تغییرات اساسی هستند. انجلا وارگو، معاون روابط عمومی JSX است، عقیده دارد در آینده علاوه بر اینکه از مشتریانشان درباره زمان و مقصد سفرشان می‌پرسند، به چگونگی مسافرت‌ها نیز باید توجه کنند. JSX یک شرکت هواپیمایی منطقه‌ای مستقل در ایالات متحده است که به پروازهای کوتاه‌برد میان مقاصدی همچون آریزونا، کالیفرنیا، نوادا، تگزاس و یوتا معروف است. وارگو می‌گوید: «پیش از شیوع همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از کارمندان به سادگی با پرواز صبح به شهر مقصد کاریشان می‌رفتند و با پرواز عصر به محل زندگی‌شان باز می‌گشتند، بدون آنکه احساس کنند مسافرتی در کار است. در شرایط کنونی تردیدهای زیادی درباره این شکل از رفت و آمد کاری پدید آمده است.»
او در ادامه می‌افزاید: «در این شرایط ممکن است کارمندان تصمیم بگیرند برای اجتناب از فضای بسته هواپیما یا فرودگاه، تا آنجا که امکان داشته باشد، به صورت زمینی سفر کنند. بنابراین شیوه رفت و آمد نقش پررنگتری نسبت به گذشته در تصمیم افراد برای مسافرت بازی می‌کند.» به عقیده انجلا وارگو اکنون حداقل برای مدتی باید فکر سفرهای کاری یک روزه و سریع را از سرمان بیرون کنیم.
سفرهای کاری در پساکرونا یک‌روزه نخواهد بود
آلوادیش با در نظر گرفتن وضع مقررات جدید در صنعت هوایی و هتلداری، پیش‌بینی می‌کند که سفرهای کاری در پساکرونا در داخل کشور و نیز در سطح بین‌المللی از حالت یک روزه خارج خواهند شد و برنامه‌های طولانی‌تری را در آینده شاهد خواهیم بود: «برای اجرای مقررات مرتبط با قرنطینه و حصول اطمینان نسبت به سلامت کارمندان شرکت‌ها باید خود را برای برنامهریزی سفرهایی با طول یک هفته یا بیشتر آماده کنند. هرچند این مسئله ممکن است برای شرکت‌هایی که نمی‌خواهند متحمل هزینه‌های بالای سفر شوند دشوار باشد، اما گامی ضروری در راه بازگرداندن اطمینان کارمندان به سفرهای کاری و همچنین همراهی با جریان جهانی پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ است که تا بعد از دوران همه‌گیری نیز ادامه خواهد داشت.»
اوج‌گیری سفرهای بین‌المللی از ماه ژوئن
لیندا لورن، یکی از تحلیلگران خوشبینی است که پیش‌بینی می‌کند سفرهای داخلی در ماه آوریل سال جاری به اوج خود خواهند رسید و بیشترین تعداد سفرهای بین‌المللی را در ماه ژوئن شاهد خواهیم بود. او می‌گوید: «قوانین و مقررات کنونی، در آینده نزدیک بار بحران اقتصادی بر دوش صنعت گردشگری را سبک‌تر خواهد کرد. هرچند تا مدتی همچنان سفرهای کاری غالبا غیر ضروری خواهند بود و در نتیجه زمان بیشتری برای باز شدن گیت‌ها بر روی کارمندان شرکت‌ها نیاز است.» براساس برآوردهای لورن، تا ماه‌های آوریل و می سال ۲۰۲۱ سفرهای داخلی بیشتر است و در ماه ژوئن تعداد سفرهای بین‌المللی به ویژه به مقصد اروپا افزایش خواهد یافت.
او معتقد است حتی اگر مقررات و محدودیت‌های رفت و آمد بین‌المللی به طور کامل برداشته شوند، باز هم دورکاری و استفاده از فضای آنلاین و مجازی در برگزاری رویدادهای کاری ادامه خواهد یافت: «در یک سال گذشته عده زیادی از کارمندان از خانه خود و به صورت دورکاری با شرکت‌شان همکاری کرده‌اند و در بسیاری موارد این شیوه بازدهی خوبی داشته است و حتی آنها توانسته‌اند به صورت مجازی به ماموریت هم بروند! بنابراین در بهار و تابستان فقط سفرهای کاری ضروری را شاهد خواهیم بود آن هم با رعایت کامل مقرراتی مثل استفاده اجباری از ماسک و بهره‌گیری از ابداعات جدید و تسهیلات ایمنی سفر که طی این مدت به این صنعت معرفی شده‌اند. بنابراین سفرهای مجازی کاری با استفاده از پلتفورم‌هایی مانندZoom و Skype همچنان پاسخگوی نیازهای شرکت‌ها خواهند بود.»
چالش پاسپورت‌های منقضی شده
یکی از علل اصلی به تاخیر افتادن سفرهای بین‌المللی حجم بالای پاسپورت‌هایی است که نیاز به تجدید تاریخ اعتبار دارند و در این مدت به دلیل استفاده نشدن فرآیند تجدید اعتبارشان عقب افتاده است. این مسئله به عقیده مسئولان مرتبط با امور گذرنامه برقراری مجدد جریان سفرهای بین‌المللی را تا نیمه سال ۲۰۲۲ به تعویق خواهد انداخت. آلوادیش در همین زمینه می‌گوید: «در حال حاضر اداره‌های گذرنامه و صدور روادید موارد منقضی شده را تنها با دلایل بسیار ضروری در صف بررسی و تجدید اعتبار قرار می‌دهند در نتیجه اقدام بسیاری از افراد که تاریخ پاسپورتشان منقضی شده، همچنان از سوی این دفاتر بدون پاسخ باقی‌مانده است.» از طرفی نیز با بازگشایی کامل و تمام وقت این دفاتر همچنان کار از روال عادی خود عقب‌تر خواهد بود. زیرا تعداد افراد و شرکت‌هایی که می‌خواهند برای گرفتن ویزا و تمدید گذرنامه اقدام کنند از ظرفیت کاری این دفاتر بیشتر خواهد بود.
از تمام آنچه گفته شد می‌توان نتیجه گرفت که امکان اعلام تاریخ دقیقی برای بازگشت روال عادی سفرهای کاری آینده به وضعیت سابق مشخص کرد. با این حال اکثر قریب به اتفاق ناظران معتقدند با توجه به قواعد و مقررات جدید در صنعت گردشگری و سفر، شرکت‌ها و کسب و کارها خودشان را برای آشنایی کارمندان با روال جدید سفرهای کاری آینده آماده کنند.
