سال 1400 شروع شده و همانند بسیاری از کشورها، در ایران نیز مهمترین مسئله‌ای که همه ما با آن درگیر هستیم، ویروس کرونا و دغدغه اجرای برنامه واکسیناسیون عمومی است. اگرچه جهان حالا و وضوح به دو اردوگاه کشورهایی که اکثریت شهروندان آنها واکسن تزریق کرده‌اند و آنهایی که از برنامه واکسیناسیون عقب‌افتاده‌اند، تقسیم شده، صنعت گردشگری هنوز زیر سایه شیوع ویروس کرونا است. همان‌طور که از قبل هم می‌شد حدس زد، به‌احتمال زیاد کشورهای ثروتمند، زودتر از دیگر کشورها به روال عادی زندگی برمی‌گردند، حال صنعت گردشگری کماکان در اغلب نقاط جهان به یک‌شکل است. صنعتی که از یک سو بیشترین خسارت‌ها را همه‌گیری متحمل شده، اما از سویی نیز بیش از دیگر بخش‌ها به واکسیناسیون امیدوار است. با اینکه جایگاه صنعت گردشگری در کشورهای مختلف متفاوت است، احیای این بخش زیربنایی، به معنای رونق دوباره اقتصادها نیز خواهد بود. بر پایه گزارشی که انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی منتشر کرده، میزان اعتماد به سفر در حال افزایش است و مسافران به سفرهای هوایی بیش از هر زمان دیگری- از شروع همه‌گیری ویروس کرونا تا به امروز- واکنش مثبت نشان داده‌اند. این یافته‌ها از آخرین نظر‌سنجی‌هایی به‌دست‌آمده که «یاتا» از مسافران پروازهای بین‌المللی گرفته است.
سفر و کرونا را هم‌زمان باید پذیرفت
نکته‌ای که در این نظرسنجی برجسته است، برداشت عمومی از سلامتی و نسبت آن با فناوری‌های نوآورانه سفر و گردشگری است. اگرچه عموم مردم در بیش از یک سال گذشته از محدودیت‌های اعمال شده بر سفر و گردشگری کلافه شده‌اند، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد مسافران و گردشگران با اپلیکیشن‌هایی که شاخص‌های مربوط به سلامت سفر را تأیید و مدیریت می‌کنند، خو گرفته‌اند و استفاده از این راهکارها را به‌مثابه پیش‌نیازهای اصلی سفر پذیرفته‌اند. پاسخ به سؤال‌های این نظرسنجی در زمینه محدودیت‌های اعمال شده بر سفر و گردشگری که در نظرسنجی یاتا منعکس شده، به این شرح هستند:
- 88 درصد پاسخ‌دهندگان معتقدند که اعتماد به سفر در آنها بیشتر شده و پس از باز شدن مرزهای بین‌المللی و شروع گشت‌وگذار میان مقاصد، باید تعادلی صحیح بین خطر ابتلا به بیماری کووید 19 و امکان به جریان انداختن مجدد اقتصاد برقرار شود.
مطلب پیشنهادی: کارنامه صنعت گردشگری در اولین سال همه‌گیری
- 85 درصد معتقدند که دولت‌ها و ارکان سیاست‌گذاری مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا باید اهداف مشخصی دررابطه‌با ویروس کرونا را دنبال کنند و به‌صورت جدی‌تر مواردی چون افزایش انجام تست‌ها و همچنین توزیع عادلانه واکسن برنامه‌ریزی کنند تا بتوانند اعتماد به سفر را در میان گردشگران و مسافران بالا ببرند و مرزها را دوباره بازگشایی کنند.
- 84 درصد عقیده دارند که بیماری کووید 19 به طور کامل و به این زودی‌ها از بین نخواهد رفت و باید با مدیریت صحیح، خطرات شرایط تحمیلی ناشی از شیوع ویروس کرونا را کاهش داد تا با برای افزایش اعتماد به سفر بتوان به زندگی و سفر به طور عادی ادامه داد.
- 68 درصد از پاسخ‌دهندگان در نظرسنجی بیان کرده‌اند که کیفیت زندگی آنها و رضایتشان براثر محدودیت‌های اعمال شده بر سفر و گردشگری کاهش پیدا کرده است.
- 49 درصد معتقدند که محدودیت‌هایی که در پروازها اعمال می‌شود، بیش از حد سخت‌گیرانه است.
تأثیر افزایش اعتماد به سفر بر کیفیت زندگی
هرچند نظر عموم همچنان بر اعمال محدودیت در پروازها و مسافرت‌ها است، نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که آنها مدیریت صحیح و استقبال از ایده‌ها و راهکارهای نوآورانه را مهمترین راهکار برای زندگی و سفر در این شرایط پذیرفته‌اند. همچنین مشخص است که افراد از محدودیت‌هایی که دست‌وپای آنها را برای سفر بسته است کلافه شده‌اند؛ چنان‌که 68 درصد پرسش‌شوندگان به‌روشنی از کاهش کیفیت زندگی‌شان در ایام شیوع ویروس کرونا گفته‌اند.
محدودیت‌های اعمال شده بر مسافرت‌ها نتایجی را در حوزه‌های سلامت، اقتصاد و اجتماع به همراه داشته است. حدود 40 درصد پاسخگویان ابراز داشتند که امکان‌پذیر نبودن سفر در دوران همه‌گیری، باعث شده که اضطراب و استرس بیشتری را در زندگی روزمره و نیز محیط کار خود تجربه کنند. چراکه از نظر آنها یکی از مهمترین ابزارها برای کاهش استرس و لذت بردن از زندگی از دسترس خارج شده است. همچنین بیش از 30 درصد پاسخگویان اشاره کرده‌اند که محدودیت‌ها از جنبه‌های شغلی، حرفه‌‌شان را متأثر کرده و روند سابق کاری‌شان را با اختلال روبرو کرده که برای افزایش اعتماد به سفر باید اقداماتی جبرانی را انجام داد
داده‌های «یاتا» نشان‌دهنده افزایش اعتماد مردم به سفر کردن است. برای مثال کسانی که با وجود کرونا طی دو ماه آینده برنامه سفر برای خود چیده‌اند، از 49 درصد به 57 درصد افزایش پیدا کرده و به درنظرگرفتن واکسیناسیون که در بسیاری از کشورها آغاز شده و به‌سرعت هم به‌پیش می‌رود، 81 درصد از مردم احتمال ازسرگیری سفر را جدی‌تر از گذشته می‌دانند
الکساندر دوجوناس، عضو هیئت‌مدیره یاتا می‌گوید: «مهمترین اولویت افراد در حال حاضر ایمنی و حفظ سلامتی‌شان است. اما دراین‌بین مهم است که راهی برای باز کردن مجدد مرزها، مدیریت بحران و ازسرگرفتن زندگی عادی پیدا شود. نباید فراموش کرد که بخشی از زندگی عادی، آزادی سفر و گردشگری است. باید واقعیت‌ها را بپذیریم و یاد بگیریم که چگونه با پذیرش حضور ویروس کرونا در زندگی‌مان، به سفر برویم و کار و زندگی را از سر بگیریم.»
او می‌افزاید: «با درنظرگرفتن این نکته که خطوط حمل‌ونقل هوایی و بخش‌های مربوط به اسکان و پذیرایی، بیش از سایر حوزه‌ها در ماه‌های گذشته فشارهای اقتصادی و اجتماعی را متحمل شده‌اند و هزینه‌‌های گزافی بابت آن پرداخت کرده‌اند، بی شک به‌محض باز شدن مرزها از سوی دولت‌ها، خطوط هوایی حاضرند با رعایت همه پیش‌نیازها، در راه اتصال مجدد دنیا به یکدیگر با تمام قوا قدم بردارند. به همین دلیل داشتن برنامه‌ای با گام‌های مشخص نقشی حیاتی دارد. بدون چنین برنامه‌ای چطور می‌توانیم در اولین فرصت ممکن دوباره زندگی را از سر بگیریم؟»
افزایش اعتماد به سفر و بهبود وضعیت آینده صنعت گردشگری
برخی از سؤال‌های پرسش‌نامه مرتبط با ترند‌های آینده در مسافرت بود که می‌توان پاسخ آنها را در گزاره‌های زیر خلاصه کرد:
- 57 درصد از پرسش‌شوندگان درحالی‌که معتقدند کووید 19 تا حدی تحت کنترل درآمده، اعلام کرده‌اند با وجود ادامه شیوع ویروس کرونا، طی ماه‌های پیش‌رو برای خود برنامه سفر چیده‌اند. این رقم در پرسش‌نامه سپتامبر 2020 ، 49 درصد بوده است.
- 72 درصد پاسخگویان اعلام کردند که به‌محض باز شدن مرزها و امکان‌پذیر شدن جابه‌جایی‌ها، برای دیدار با دوستان و فامیل خود به سفر خواهند رفت. این رقم در سپتامبر 2020، 63 درصد بوده است.
- 81 درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گفته‌اند بعد از انجام واکسیناسیون به‌احتمال بسیار زیاد به سفر خواهند رفت.
- در زمینه اعتماد به سفر، 84 درصد افراد به وضعیت قرنطینه در مقصد سفرشان اشاره کرده‌اند و گفته‌اند درصورتی‌که مجبور باشند پس از رسیدن به مقصد قرنطینه شوند، به سفر نخواهند رفت. این رقم نسبت به نظرسنجی ماه سپتامبر سال گذشته که 83 درصد پرسش‌شوندگان به شرایط قرنطینه اشاره کرده بودند، تقریباً تغییر چندانی نکرده است.
- 56 درصد افراد سفر خود را تا پایدار شدن شرایط اقتصادی به تأخیر خواهند انداخت. این رقم که در سپتامبر 2020، 65 درصد بوده و نشان‌دهنده افزایش خوش‌بینی مردم به بهبود وضعیت آینده صنعت گردشگری و ایمنی سفر است.
داده‌های یاتا نشان‌دهنده افزایش اعتماد مردم به سفر کردن است. برای مثال کسانی که با وجود کرونا طی دو ماه آینده برنامه سفر برای خود چیده‌اند، از 49 درصد به 57 درصد افزایش پیدا کرده و به درنظرگرفتن واکسیناسیون که در بسیاری از کشورها آغاز شده و به‌سرعت هم به‌پیش می‌رود، 81 درصد از مردم احتمال ازسرگیری سفر را جدی‌تر از گذشته می‌دانند. همچنین 72 درصد از پاسخگویان گفته‌اند به‌محض امکان‌پذیر شدن سفر، برای دیدار با آشنایانشان خود راهی سفر خواهند شد.
البته این نظرسنجی در مواردی نشان‌دهنده کاهش گرایش پاسخگویان به سفر نیز هست. برای نمونه 84 درصد از افراد گفته‌اند هرگونه سفر در صورت التزام به قرنطینه در مقصد را رد خواهند کرد. همچنین 62 درصد پاسخ دهندگان اعلام کرده‌اند که حتی پس از کاهش شیوع ویروس کرونا و بازگشت شرایط به حالت سابق، کمتر از قبل به سفرهای کاری خواهند رفت. ناگفته نماند که این رقم نسبت به نظرسنجی گذشته 10 درصد کاهش داشته است که در مجموع نشان‌دهنده عقب‌نشینی پاسخ‌دهندگان از باورهای خود و گرایش مجددشان به سفر است. درهرصورت به نظر می‌رسد که بازگشت آمارهای در حوزه سفرهای کاری به حالت قبل از همه‌گیری نیازمند زمان بیشتری است.
72 درصد پاسخگویان اعلام کردند که به‌محض باز شدن مرزها و امکان‌پذیر شدن جابه‌جایی‌ها، برای دیدار با دوستان و فامیل خود به سفر خواهند رفت. این رقم در سپتامبر سال 2020، 63 درصد بوده است
دوجوناس در این زمینه می‌گوید: «مردم دوست دارند دوباره به سفر بروند، اما مقتضیات مربوط به رعایت قرنطینه در مقصد، مانع از بازگشت آنها به این حوزه از زندگی‌شان شده است. با افزایش کارکرد تست‌های شناسایی و همچنین افزایش جمعیت افراد واکسینه شده، امکانات برای برداشتن قرنطینه از سفرها فراهم می‌شود و آنگاه باید با همکاری دولت‌ها برنامه‌ای روشن برای بازگشایی کامل مرزها و به راه‌افتادن کامل صنعت گردشگری و زنجیره‌های آن طراحی شود.»
گذرنامه مسافرتی یاتا (IATA Travel Pass)
در ماه‌های اخیر به طور نسبی این اطمینان ایجاد شده که گذرنامه‌های واکسن همراه با آزمایش‌های تشخیصی، کلید گشایش صنعت گردشگری بعد از چندین دوره قرنطینه و محدودیت است. از سویی دیگر نیز می‌دانیم که فناوری‌های صدور گواهینامه واکسن به‌زودی فراگیر می‌شوند و همین هم مسیر سفر و گردشگری امن و مطمئن را به مقاصد مختلف هموار خواهد کرد.
در حال حاضر برخی کشورها از اپلیکیشن‌هایی که با دسترسی به اطلاعات، سلامت افراد را تأیید می‌کنند و امکان عبور بدون محدودیت به مقاصد را میسر می‌سازند، استفاده می‌کنند. یاتا عقیده دارد موفقیت این سیستم‌ها وابسته به استانداردسازی جهانی و همچنین تلاش برای فراهم‌کردن حداکثری امنیت اطلاعات است. چراکه مسافران و گردشگران میل روزافزونی به استفاده از اپلیکیشن‌های با امنیت بالا بر روی تلفن‌های همراه و مدیریت اطلاعات مربوط به تأییدیه‌های سلامتی و ایمنی سفر دارند.
بر اساس داده‌های حاصل از نظرسنجی‌های انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی، از هر 5 نفر، 4 نفر مایل است به‌محض در دسترس قرارگرفتن چنین فناوری‌هایی، از آن استفاده کنند. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که افراد بر استانداردسازی تأییدیه‌های سلامتی (واکسن و تست کووید 19) تأکید دارند. گرچه دولت‌ها همچنان مشغول آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم برای این استاندارسازی جهانی هستند، نتایج این پژوهش بر ضرورت امنیت اطلاعات تأکید دارد. چنان‌که 78 درصد پاسخ‌دهندگان اظهار داشته‌اند اگر کنترل کامل بر اطلاعات خود نداشته باشند از اپلیکیشن‌ها استفاده نخواهند کرد و 60 درصد نیز اعلام کرده‌اند درصورتی‌که داده‌های شخصی آنها در یک سرور مرکزی ذخیره شود تمایلی به استفاده از اپلیکیشن نخواهند داشت. از دیگر مواردی که پرسش‌شوندگان در نظرسنجی یاتا به آن اشاره کرده‌اند، این موارد است:
- 89 درصد پاسخگویان بر این عقیده‌اند که دولت‌ها باید در راستای استانداردسازی تأییدیه‌های واکسیناسیون و تست کووید 19 گام بردارند.
- 80 درصد نسبت به امکانات و کارآمدی گذرنامه مسافرتی یاتا خوش‌بین هستند و می‌گویند به‌محض اینکه این اپلیکیشن در دسترس قرار گیرد از آن استفاده خواهند کرد.
- 78 درصد پاسخگویان تنها در شرایطی از اپلیکیشن‌های تأییدی ازاین‌دست استفاده خواهند کرد که از امنیت اطلاعاتشان مطمئن باشند و کنترل کامل بر اطلاعات خود داشته باشند.
دوجوناس اضافه می‌کند: «ما با کشورهای مختلف در طراحی گذرنامه مسافرتی یاتا همکاری کرده‌ایم و به نظرات مسافران نیز توجه کرده‌ایم. به جز بحث‌های مربوط به سلامت و امکان سفر امن و بی‌خطر، به نظر می‌رسد همه مردم نسبت به ارسال اطلاعات به پایگاه‌های داده مختلف حساس هستند. درحالی‌که استفاده‌های آزمایشی از این اپلیکیشن بازخورد خوبی داشته، همچنان منتظر قطعی شدن استانداردهای جهانی در زمینه تست و واکسیناسیون هستیم. تنها با استانداردسازی و همکاری دولت‌ها می‌توان بهترین شرایط را برای افزایش ایمنی و سهولت سفرها در عصر همزیستی مسالمت‌آمیز با ویروس کرونا ایجاد کرد.»
