آینده سفر چگونه خواهد بود؟
با هر مقیاسی که بررسی کنیم همه‌گیری ویروس کرونا آسیب جدی و نگران کننده‌ای به اقتصاد گردشگری جهان وارد کرده است. ضرر و زیان‌ها هزاران میلیارد دلاری است و خبرهای نگران‌کننده‌ای که هر روز از کاهش تقاضای سفر در سراسر جهان منتشر می‌شود و همینطور آمارهایی که روند نزولی در پیش گرفته‌اند، همگی حاوی این واقعیت هستند که صنعت گردشگری در مقطع کنونی تقریبا ویران شده و آینده سفر نامعلوم است. برآوردها نشان می‌دهد تا همین الان تقریبا 100 میلیون فرصت شغلی در بخش خدمات گردشگری و صنایع مرتبط آن از دست رفته است.
آمارها حاکی از آن است که تنها در ایالات متحده آمریکا، تقاضای سفرهای هوایی 95 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته یا اینکه تنها 25 درصد از مشاغل وابسته به بخش هتلداری پابرجا هستند و الباقی شاغلان در این بخش همگی بیکار شده‌اند.
میل به سفر از بین نمی‌رود
تحلیل داده‌های مربطو به رویدادهای صنعت گردشگری در سراسر جهان نیز نشان می‌دهد این بخش از صنعت گردشگری حداقل 300 میلیارد دلاری خسارت دیده است. با وجود خسارت‌های سنگین بیماری کویید 19، دولت‌ها، و همینطور سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری تغییرات تدریجی را آغاز کرده و برای نجات خود و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری از شرایط نگران‌کننده فعلی گام‌هایی برداشته‌اند.
فرانک فارلی، استاد روانشناسی در دانشگاه Temple در این زمینه میگوید: «تردید نیست که ویروس کویید 19 به آرامی محو خواهد شد و تقریبا از یادها فراموش می‌شود، اما تبعات و آثار زیانبار همه‌گیری شاید به این زودی‌ها مرتفع نشوند. از طرفی نیز به راحتی نمی‌توانیم آثار روانی آن بر جامعه را شناسایی، تحلیل و درمان کنیم.»
رئیس اسبق موسسه روانشناسی آمریکا در ادامه میافزاید: «قرنطینه‌های طولانی و بطور کلی بلاتکلیفی موجب شده مردم قدرت تصمیم‌گیری خود برای سفر را از دست بدهند و بیشتر به دنبال راه فراری ایمن برای وضع فعلی باشند.» به گفته دکتر فارلی به رغم همه مشکلات و بلاتکلیفی‌ها هرگز نمی‌توان به این نتیجه رسید که میل به سفر در میان مردم از بین نمی‌رود، بلکه تنها با نوسان‌هایی روبرو می‌شود. همه‌گیری ویروس کرونا نیز بیشترین نوسان را در این بخش ایجاد کرده و آینده سفر را در هاله‌های پرابهام فرو برده است.
در همه تحقیقات و بررسی‌‌هایی که موسسات و پژوهشگران در نقاط مختلف دنیا انجام داده‌اند، یک خط مشترک دیده می‌شود: تقریبا همه مردم نسبت به فروکش کردن موج تهدید ویروس کرونا و بازگشت به زندگی عادی خوش‌بینند. درباره سفر نیز که عادت دیرینه بشر و جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان امروزی است، پیش‌بینی‌ها امیدوارکننده‌اند. براساس مطالعه‌ای که موسسه SKIFT انجام داده، یک سوم آمریکایی‌ها معتقدند محدودیت‌های رفت و آمد چندان به درازا نمی‌کشد و به زودی خواهند توانست سفر کنند.
مردم درباره سفر کردن در آینده سفر چه فکر می‌کنند؟
برای اینکه واقعیت بعد از همه‌گیری در صنعت گردشگری را بدانیم با ده‌ها متخصص- از اساتید دانشگاه گرفته تا تورلیدرها و صاحبان آژانس‌ها و حتی کارکنان فرودگاه- صحبت کرده‌ایم تا پاسخ آنها را درباره آینده صنعت گردشگری بعد از کاسته شدن از موج‌های شیوع بدانیم. بطور کلی پاسخ‌های پرسش‌شوندگان به سوال‌ها بسیار جالب و معطوف به موضوع حریم شخصی، بهداشت و تمایل به دیدن عجایب بود. در ادامه به چند سوال پاسخ می‌دهیم و چند تحلیل از روند‌های احتمالی را یادآور می‌شویم.
آیا مردم همچنان سوار هواپیما می‌شوند؟
در نگاه اول به نظر می‌رسد اجرای طرح فاصله‌گذاری فیزیکی در هواپیما با خالی گذاشتن یک صندلی میان مسافران در کابین هواپیما، راه‌حلی قابل قبول تا زمان دست‌یابی به درمان قطعی و کشف دارو یا واکسن بیماری کویید 19 باشد. گرچه با این روش شرکت‌های هواپیمایی به حیات شکننده خود ادامه خواهند داد، برخی نیز پیشنهاد می‌کنند شرکت‌های هواپیمایی نرخ‌های خود را پایین بیاورند تا اعتماد مشتریان به مسافرت هوایی ایمن جلب شود.
آر. دابلیو. مان تحلیلگر و مشاور صنعت حمل و نقل هوایی با تاکید بر اینکه تقاضا برای سفرهای هوایی دوباره بالا می‌رود و صنعت حمل ونقل هوایی رونق می‌گیرد، میگوید: «اگرچه این تغییر در ابتدا مربوط به سفرهای تفریحی است، برآوردها نشان می‌دهد ارایه قیمت‌های بسیار پایین در بخش سفرهای تجاری نیز به‌سرعت تجربه می‌شود، چون بازرگانان و مدیران ارشد شرکت‌ها برای حضور در قرارهای تجاری متقاضی سفر خواهند شد هر چند اکنون به دلیل نگرانی‌های سلامتی دست از سفر کشیده‌اند.»
وی بر این باور است که مدیران بازاریابی ایرلاین‌ها به خوبی واقفند که سود اینگونه مسافران در این بخش بسیار بیشتر از مسافران عادی است. به گفته مان، بازرگانان و تجار یا مدیران ارشد شرکت‌ها خدمات خاص در پروازها مایل به سفر کردن هستند و در اکثر موارد نیز در بخش‌های فرست کلاس صندلی رزرو می‌کنند.
این تحلیلگر و مشاور در صنعت حمل و نقل هوایی احتمال می‌دهد در آینده سفر مدیران ایرلاین‌ها بیشتر به سمت رعایت پروتکل‌های بهداشتی سوق پیدا می‌کنند. یعنی چند اقدام اساسی انجام خواهد شد:
- بستههای بهداشتی به مسافران ارائه می‌دهند؛
- دمای بدن را کنترل می‌کنند؛
- اتاقک‌های استریل‌کننده هنگام ورود به کابین تعبیه می‌شود؛
- استفاده از اشعه ماوراء بنفش برای استریل کابین هواپیما در نظر گرفته خواهد شد؛
مان تاکید می‌کند این پروتکل‌ها قطعا برای طولانی‌مدت حتی بعد از کاهش همه‌گیری کرونا استفاده خواهد شد و چندان هم دور از انتظار نخواهد بود اگر به پروتکل‌های دائمی ایرلاین‌ها تبدیل شود.
از سویی نیز مشاغل و اصناف و کسب و کارها در اغلب کشورهای درگیر با ویروس کرونا، از بستههای حمایتی دولت برخوردار می‌شوند. در آمریکا برپایه قانونی که کنگره این کشور چندی پیش به نام The Coronavirus Aid, Relief, and Economic Security) CARES) به تصویب رسانده، کمک‌های دولتی به ایرلاین‌ها نیز تعلق می‌گیرد تا پرداخت حقوق و دستمزد و هزینه‌هایشان تضمین شود. همین مشارکت دولت‌ها در حمایت از ایرلاین‌ها احتمالا منجر به تغییرات وسیعی در صنعت حمل و نقل هوایی خواهد شد. علاوه بر این از ابتدای ماه مارس دولت برای حفظ حیات اقتصادی دیگر حلقه‌های زنجیره صنعت حمل و نقل هوایی- مثل فرودگاه‌ها-، ایرلاین‌ها را ملزم به برگزاری پروازهای خود به مقاصد خاص می‌کند. هرچند تقاضا و البته تعداد پروازها بسیار محدود است. جو شویتمن، یک متخصص حمل و نقل و استاددانشگاه DePaul در شیکاگو میگوید: «فرودگاه‌های کوچک در حال حاضر بسیار نگران هستند چون نمی‌توانند برای آینده خود افق‌هایی را ترسیم کنند.»
خطوط هواپیمایی نیز سیاست‌ها و اقدامات زیادی برای دادن اطمینان به مردم و تشویق آنها به استفاده از خدماتشان انجام داده‌اند. برای مقال هواپبمایی امارات برای بخشی از مسافران خود امکان انجام تست کووید 19 را فراهم کرده است. اتحادیه خلبان‌ها نیز بارها تاکید کرده حداقل تست دمای بدن مسافران قبل از ورود به کابین باید الزامی شود. با اینکه در آمریکا اداره امنیت حمل و نقل هوایی هنوز این تست‌ها را الزامی نکرده، برخی ایرلاین‌ها مثل ایرکانادا با استقرار دوربین‌های حرارتی در ورودی هواپیماهایشان درجه حرارت بدن مسافران را قبل از ورود به کابین تست می‌کند.
توصیه به مسافران: براساس برآوردهای انجام شده مسافران نباید تصور کنند نرخ‌های ارزان برای همیشه باقی می‌ماند. آمارها نشان می‌دهد با توجه به احتمال تولید واکسن و داروی مناسب بیماری کرونا در آینده‌ای نزدیک، مسافران و گردشگران باید آگاه باشند که نرخ‌های پایین ماندگاری چندانی ندارند. با فرض پیدا شدن روشی درمانی برای ویروس کویید 19، بسیاری انتظار دارند که در سال 2022 بهبودی اساسی در صعنت هوایی انجام شود.
وضعیت فرودگاه‌های جهان بعد از کرونا
در این میان فرودگاه‌ها برای کاستن از حجم نگرانی‌های مسافران دست به برخی سیاست‌های اطمینام‌بخش روی آورده‌اند. از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- غربالگری مسافران هنگام ورود؛
- تقسیم تعداد ورودی مسافران به مساحت فرودگاهی؛
- استفاده از روبات‌ها و تجهیزات مشابه؛
به احتمال زیاد از این پس چنین شاهد چنین اقداماتی در اغلب فرودگاه‌های جهان خواهیم بود. برای نمونه فرودگاه بین‌المللی پرتوریکو (Luis Muñoz Marín) شیوه‌ای نوین برای کاهش خطرات سرایت بیماری برای آینده سفر پیش گرفته است. به این ترتیب که در ورودی‌های فرودگاه، دوربین‌های حرارتی جدید نصب شده تا هنگام ورود مسافران دمای بدن آنها ثبت و بررسی شود و درصورت بالابودن درجه حرارت بدن افراد، به بخش ویژه‌ای منتقل می‌شوند.
تغییرات در فرودگاه‌ها مسئله تازه‌ای نیست. به‌طور کلی بعد از حوادث و پیشامدهای مهم و بزرگ، اقدامات کنترلی تشدید می‌شود. برای مثال بعد از حوادث یازده سپتامبر 2001، سیستم‌های فوق‌امنیتی و دقیقی در فرودگاه‌ها به منظور جلوگیری از خرابکاری و حملات تروریستی ایجاد شد. برخی از این موارد حتی به قیمت افزایش مدت انتظار هواپیماها در مسافرگیری نیز انجامید. برای مثال در فرودگاه Changi سنگاپور به دلیل گسترش بازرسی‌ها و کنترل‌های امنیتی هواپیماها زمان بیشتری باید منتظر می‌ماندند که این برای ایرلاین‌ها اصلا به صرفه نبود.
تی اوسباگ، معمار شرکت بین‌المللی Gensler که در زمینه طراحی و ساخت فرودگاه‌ها فعالیت دارد و فرودگاه‌های بزرگی مثل جان‌اف کندی در آمریکا و اینچئون کره جنوبی را طراحی کرده، میگوید: «فرودگاه‌های جدید و نوین باید براساس مدلی متناسب با نیازهای امروزی بشر طراحی شوند. به‌این دلیل که فضای بزرگ این امکان را به مدیران می‌دهد تا در زمان بیماری‌های همه‌گیر بتوانند فاصله‌های ایمنی را در سالن‌ها رعایت کنند.»
اوسباگ در ادامه میافزاید: «بدون تردید این نیاز باعث می‌شود تا حتی فرودگاه‌هایی که به دلیل محدودیت فضای اطراف، امکان توسعه افقی ندارند برای ایجاد فضای بیشتر به صورت عمودی گسترش یابند. یعنی می‌توان به گونه‌ای پیش رفت که در پارکینگ ورودی فرودگاه‌ها مراحل غربالگری و ثبت ورود آغاز شود و بدین ترتیب زمان انتظار هواپیماها در مسافرگیری نیز به حداقل برسد.»
به عقیده این معمار در دوره بعد از کرونا و آینده سفر فضای بیشتر برای سلامتی مسافران حیاتی است و سازه‌های جدید باید مطابق با استانداردهای جدید طراحی ساخته شوند. اوبساگ میگوید: «با استفاده از اطلاعات موقعیتی تلفن همراه مسافران می‌توان به گونه‌ای مسیر و زمان تردد آنها را در فرودگاه‌ها مدیریت کرد تا با کمترین زمان انتظار، بعد از کنترل‌های بهداشتی اتوماتیک و بدون توقف از طریق تونل‌های مربوطه به داخل کابین هواپیما برسند.»
وی اضافه می‌کند: «جای تردید نیست که از یکی دو سال آینده شاهد حضور بیشتر روبات‌ها در فضای فرودگاهی خواهیم بود تا کار برای پرسنل و مسافران ساده‌تر باشد و برخی از این روبات‌ها مسئول تحویل گرفتن بار مسافران می‌شوند.»
اوسباگ تاکید می‌کند: «پاسخ فرودگاه‌ها به حوادث یازده سپامبر امنیت بیشتر بود و قطعا برای بیماری کرونا نیز سیستم‌های امنیتی و بهداشتی بهتر ارایه خواهد شد تا مسافران سریعتر، ایمن‌تر و سلامت به مقاصد خود برسند.
چگونگی سفرهای دریایی در دوران پساکرونا
کشتی‌های تفریحی همیشه در سفرند. از یک بندر به بندری دیگر مسافران را سوار و پیاده می‌کنند. مدتی است اما با رسیدن هر یک از این شناورها به بندر، پرسنل اداره بهداشت با لباس‌های مخصوص سوار کشتی شده و مسافران قرنطینه شده در کابین‌ها را بررسی می‌کنند تا مبتلایان احتمالی را از دیگران جدا کنند. این تصویری است که اکنون در ذهن مسافران دریایی ثبت شده و تقریبا نیز تقاضای سفر با کشتی را کاهش داده است. به تعبیری این وضعبت ترسناک آینده سفر را در این نوع از سفرها با چالش جدی روبه‌رو کرده است.
در همین رابطه، شرکت خطوط دریایی کارناوال به عنوان یکی از بزرگترین خطوط دریایی جهان اعلام کرده است از ابتدای ماه اوت- مرداد– دوباره کشتی‌های تفریحی این شرکت که کاملا تجهیز شده‌اند، برای پذیرایی از مسافران خدمات ارائه می‌کنند.
تحلیلگران و متخصصان می‌گویند شرکت‌های بزرگ خطوط دریایی مثل کارناوال و سفرهای دریایی کارائیب کروز با توجه به قدرت مالی با ارایه بستههای مختلف و تشویق مسافران انتظار دارند تا ابتدای تابستان سال آینده میلادی دوباره به شرایط مناسب اقتصادی خود دست یابند؛ از آن سو نیز گمانه‌زنی‌ها بر این است که دیگر خطوط دریایی که از توان مالی چندان بالایی برخوردار نیستند با چالش جدی روبرو خواهند شد و برای مدت زمان طولانی‌تری باید برای بقای خود بکوشند.
رابرت کورتنیک؛ استادیار مدرسه هتلداری دانشگاه کرنل، در این زمینه میگوید: «ابهام اصلی درباره آینده سفر دریایی به درک درست مسافران از این سفرها در شرایطی مشابه وضعیت کنونی برمی‌گردد. این مهم باید یادآوری شود که تغییرات عمده در عملکردها الزامی است.»
سیستم‌های غربالگری مسافران، آزمایشهای قبل سفر، پروتکل‌های بهداشتی کابین و فضای داخلی کشتی، برنامه‌های اضطراری برای مقابله با همه‌گیری‌ها در طول سفر و پروتکل‌های جدید بهداشتی تا حدودی وضع صنعت گردشگری دریایی را بهبود می‌دهد.
چندی پیش نیز شرکت هنگ‌کنگی Genting Cruise Lines که خطوط کشتی‌رانی کریستال کروز را مدیریت می‌کند، استانداردها و پروتکل‌های بهداشتی جدیدی از جمله ممنوعیت ارایه خدمات سلف‌سرویس در رستوران‌ها، کنترل دمای بدن مسافران به صورت نامحسوس در سالن‌های مختلف شناور، کنترل‌های دوره‌ای کوتاه‌مدت سلامت پرسنل و استفاده از ماسک هنگام ارایه خدمت و توصیه‌نامه پزشکی برای مسافران بالای 70 سال (گواهی سلامت) را اجرایی کرد.
راس کلین، استاد جامعه شناسی دانشگاه Memorial در نیوفاندلند و کارشناس صنعت خدمات گردشگری کروز – کشتی‌های تفریحی – که مدیریت شرکت CruiseJunkie.com را از سال 2002 میلادی عهده‌دار است، در این زمینه میگوید: «در آینده نزدیک ارایه خدمات کشتی‌های تفریحی در مسیرهای مشخصی خواهد بود نه اینکه مثل گذشته از یک بندر به بندری دیگر لنگر بکشند. برای مثال یک کشتی صرفا در مسیر جزایر کارائیب حرکت می‌کند، چون در حمل و نقل هوایی اگر مسافری بیمار باشد هواپیما نشسته و مسافر بیمار را پیاده کرده و دوباره به سمت مقصد خود پرواز می‌کند، اما در سفرهای دریایی طولانی چنین امکانی نیست. درواقع همه در کشتی گرفتار هستند.»
مسافران بعد از همه‌گیری کرونا به کجا سفر می‌کنند؟
یکی از مهمترین پرسش‌ها درباره آینده سفر و گردشگری مقاصدی است که مسافران انتخاب می‌کنند. در حقیقت پرسش درست‌تر این است که یک مقصد سفر و گردشگری بای چه ویژگی‌هایی داشته باشد که مردم را ترغیب کند عازم آنجا شوند. توری بارنس، معاون اجرایی و امور داخلی انجمن مسافرتی ایالات متحده در این زمینه میگوید: «درحالی که رفتهرفته محدودیت‌های قرنطینه در کشورهای مختلف کاهش می‌یابند، مردم به دنبال مقاصد سفر هستند تا کمی سختی‌های دوران قرنطینه را فراموش کنند. به همین دلیل احتمالا به زودی شاهد رونق سفرهای جاده‌ای خواهیم بود و شرکت‌های ارایه دهنده خدمات گردشگری نیز برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند.»
برآوردها نشان می‌دهد در کالیفرنیا، دفتر گردشگری ایالتی با استفاده از تبلیغات هدفمند درحال تشویق مردم برای برپا کردن کمپ‌های خصوصی برای آینده سفر هستند. در داکوتای جنوبی هم با توجه به احتمال افزایش سفرهای جاده‌ای بگونه‌ای برنامه‌ریزی شده تا فضاهای باز مثل پارک‌های ملی و ایالتی، باغ رستوران‌ها و برخی از اماکن تفریحی روباز پذیرای گردشگران باشد.
کارولین بتا، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره گروه اجرایی شرکت Visit California، در این زمینه اینطور توضیح می‌دهد: «افزایش تقاضای سفرهای جاده‌ای فرصت مناسبی برای رونق اقتصاد گردشگری در کالیفرنیا است که باید از آن به خوبی استفاده شود.»
به گفته بتا، با توجه به ویژگی‌های ویروس بیماری، کرونا سفر جاده‌ای احساس امنیت و اختیار به مسافران می‌دهد که بتوانند شرایط را کنترل کنند. به همین دلیل در اولین گام شاهد رونق قابل توجه سفرهای جاده‌ای خواهیم بود.»
درباره سفرهای بین‌المللی باید گفت رسیدن به شرایطی مشابه گذشته کمی زمان‌بر خواهد بود. با اینکه کشورهایی که کاهش همه‌گیری کرونا را تجربه کرده‌اند یکی بعد از دیگری با درنظر گرفتن پروتکل‌های بهداشتی در حال باز کردن مرزهای خود به روی مسافران هستند، مسافران هنوز اطمینان کافی برای ورود به کشورهای دیگر ندارند و تاحدود زیادی گیج و مردد هستند.
نکته دیگر این است که در بسیاری از موارد مسافران برای ورود به کشورهای دیگر باید برگه‌های بهداشتی دریافت کنند. بدون تردید این سازوکار جدید علاوه بر برجای گذاشتن هزینه مازاد روی دست مسافران، زمان زیادی را نیز از آنها می‌گیرد. به همین دلیل است که مسافران ترجیح می‌دهند فعلا سفرهای داخلی را تجربه کنند.
در همین حال کارشناسان هشدار می‌دهند با توجه به پیچدگی فرآیندها و نبود استانداردهای تعریف شده و مشخص، بسیاری از مسافران را از سفر بین‌المللی منصرف می‌کند و به ناچار مقاصدی در داخل مرزهای کشور خودشان را جست‌و‌جو می‌کنند
استوارت وردری، مدیر اجرایی شرکت Monument Advocacy میگوید: هیچ قانونی نمی‌تواند شما را از سفر از اوکلاهاما به آلبوکرکی منصرف کند، اما قطعا محدودیت‌هایی برای سفر از کالیفرنیا به پاریس وجود دارد.
وردری میافزاید: «آیا تاکنون از خودتان پرسیده‌اید چه کسی درباره قوانین آینده سفر و جدید تصمیم‌گیری می‌کند؟ اکثر کشورها درشرایط فعلی استانداردهای بهداشتی خود را با نهادهای بین المللی تنظیم می‌کنند و باز این سئوال پیش می‌آید که آیا در آینده سفر آنقدر که درباره قوانین مهاجرت و ورود غیرقانونی افراد سخت‌گیری می‌شود، درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی مسافران نیز وسواس به خرج می‌دهیم.»
سفرهای خانوادگی در آینده رشد خواهد کرد
اگرچه متاثر از شیوع ویروس کرونا، از هر 5 کارگر آمریکایی یک نفر بیکار شده و ممکن است در آینده نیز شاهد تبعات اقتصادی شدیدتر باشیم، همچنان کاهش هزینه‌های سفر برای برخی از خانواده‌ها فرصتی ایجاد می‌کند که اگر علاقمند به مسافرت هستند، از موقعیت پیش آمده استفاده کنند. بنابراین باید گفت بسیاری از خانواده‌های آمریکایی همچنان به دنبال قیمت‌های ارزان سفر خواهند رفت.
براساس اعلام انجمن سفرهای خانوادگی ایالات متحده آمریکا- یک انجمن غیرانتفاعی است که حوزه سفرهای خانوادگی فعالیت می‌کند و کمک می‌کند خانواده‌ها بیشتر با یکدیگر وقت بگذرانند– خانواده‌های آمریکایی در 5 سال گذشته همواره گران بودن سفر را یکی از موانع اصلی سفر اعلام کرده‌اند. در شرایط تحمیلی فعلی که قیمت‌ها شکسته شده، بدون تردید خانواده‌ها با یکدیگر سفر خواهند کرد.
انجمن سفرهای خانوادگی ایالات متحده آمریکا پیش‌بینی کرده است حداقل تا یک سال آینده سفر های خانوادگی در تعطیلات بیشتر شده و رونق گردشگری خانوادگی مشهود باشد، چون هزینه‌ها کاهشی چشم‌گیر یافته و تخفیف‌های شگفت‌انگیز ارائه می‌شود.
راینر جنس؛ مدیرعامل و بنیانگذار انجمن سفرهای خانوادگی در این زمینه میگوید: «نگرانی‌های والدین برای سفرهای خانوادگی در آینده نزدیک یکی پس از دیگری برطرف می‌شود و در نهایت شرایط به حالت عادی خواهد رسید. یعنی با تخفیف‌های شگفت‌انگیز، پکیج‌های مسافرتی انعطاف‌پذیر و مشوق‌های سفر شاهد گسترش تقاضای سفرهای خانوادگی خواهیم بود.»
Virtuoso که شبکه‌ای از آژانس‌های مسافرتی لوکس است پیشتر در پیش‌بینی خود درباره آینده مسافرت‌های خانوادگی، هاوایی، ایتالیا، اورلاندو، کاستاریکا و انگلیس را به عنوان بهترین گزینه مسافرت برای خانواده‌ها در سال 2020 انتخاب کرده بود، اما با همه‌گیری بیماری کرونا اکنون او به‌جای این مقاصد، پارک‌های ملی و شهرهایی مثل چارلستون را جایگزین کرده که خانواده‌ها با خودروهای شخصی به آن سفر می‌کنند و کمپ می‌زنند.
از سوی دیگر بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که آژانس‌ها از این به بعد مستقل‌تر عمل می‌کنند. میستی بلس، مدیر روابط عمومی شرکت Virtuoso در این باره چنین توضیح می‌دهد: «اگرچه به دلیل اجرای قوانین فاصله‌گذاری فیزیکی از دیگران دور افتاده‌ایم، نباید فراموش کنیم که سفر می‌تواند دوباره ما را به یکدیگر نزدیک کند. آن‌هم در حریم امن خانواده.»
در همین ارتباط یکی از هتل‌های زنجیره‌ای Club Med که مشتریان دائمی آن خانواده‌ها بوده‌اند، اقدام به ارایه نرخ‌های باورنکردنی کرده و با ایجاد پروتکل‌های بهداشتی دقیق مانند ضدعفونی کردن اتاق‌ها و سالن‌های ورزشی و وسایل بازی و سرگرمی کودکان، غربالگری مسافران قبل از ورود و ارایه سیاست‌های بهداشتی در رستوران تلاش می‌کند نظر خانواده‌ها را بیشتر جلب کند.
بنابراین باید گفت از این پس سلامتی و بهداشت اولویت شماره یک مسافران خواهد بود. کارولین دایون، مدیر اجرایی کلوپ Med معتقد است پس از فروکش کردن بیماری کویید 19، خانواده‌ها مقاصد اصلی خود را متناسب با معیارهای بهداشتی تعیین می‌کنند که همین عامل رویه شرکت‌ها را تغییر خواهد داد.
آیا بک‌پکرها به اشتراک‌گذاری خانه‌ها ادامه خواهد یافت؟
یکی دیگر از موضوعاتی که در آینده سفر به آن پرداخته شده است، بک پکرها هستند. تا چندی پیش آینده اشتراک خانه تا حد زیادی بستگی به قیمت و نرخ‌ها داشت و ملاک استفاده از خدمات خانه‌های اشتراکی صرفه اقتصادی برای خانواده‌ها بود. اکنون اما با همه‌گیری ویروس کرونا این مهم جای خود را به رعایت مسایل بهداشتی و احتمال انتقال بیماری از افراد غریبه‌ای داده که در منازل اشتراکی اقامت دارند. از همین رو این شیوه سفر در میان مردم کاهش یافته است.
با کمتر شدن همه‌گیری کرونا در برخی کشورها، هتل‌ها و مراکز اقامتی اقدام به ارایه بستههای تخفیفی کرده و امتیازات خاصی برای مسافران در نظر گرفته‌اند. شواهد و قراین حاکی از آن است که سیستم اشتراک‌گذاری منازل نیز برای حفظ بقای خود در حال تغییر در قوانین و رویه‌های سابق خود هستند تا همچنان در لیست انتخاب مسافران و خانواده‌ها قرار داشته باشند.
این تغییرات در حال حاضر در بخش پلتفرمهای ارایه‌دهنده خانه‌های اجاره‌ای آغاز شده و در این میان پیشنهادهای شگفت‌انگیزی هم ارایه می‌شود. Airbnb یکی از این پلتفرمهای معتبر و پرمخاطب است که برای جلب نظر متقاضیان، بازپرداخت بخشی از مبلغ اجاره را تضمین کرده است. VRBO نیز که پلتفرمی برای یافتن خانه‌های اشتراکی و اجاره‌ای است، همین سیاست را در پیش گرفته اما با دوره طولانی‌تر بازپرداخت. هدف اصلی این پلتفرمها جلب نظر مسافران و اعتمادسازی دوباره مسافران و گردشگران به شیوه اقامت اشتراکی است.
برخی کارشناسان اما موافق چنین راهکارهایی نیستند. به گمان آنها چنین سیاست‌هایی باعث می‌شود تا مالکان و میزبان‌های پلتفرم Airbnb و پلتفرمهای مشابه با این تصور که تغییر سیاست‌ها به زیان آنهاست، در پلتفرم دیگری ثبت‌نام کنند. در عین حال نباید فراموش کرد این شرایط دائمی نیست و به‌زودی شاهد تغییرات معناداری خواهیم بود.
اسکات شاتفورد، مدیر اجرایی Airbnb میگوید: «در ایالات متحده آمریکا اکثر اجاره‌های کوتاه‌مدت با استفاده از پلتفرم Airbnb انجام می‌شود و این پلتفرم سهم زیادی از بازار اجاره املاک کوتاه‌مدت را به خود اختصاص داده است. بنابراین تغییرات صورت گرفته در دستورالعمل‌ها به دلیل شرایط ناگزیر پیش آمده است.»
شاتفورد در ادامه با اشاره به برخی از تغییرات صورت گرفته در قوانین و دستورالعمل‌های Airbnb میافزاید: «بسیاری از چک‌لیست‌ها در پلتفرم Airbnb مثل قوانین نظافتی، بهداشت فردی مسافران و حداقل انتظار 24 ساعته برای پذیرش مسافر بعدی تغییر می‌کنند تا مسافران با خیال راحت‌تر اقدام به رزرو خانه‌ها کنند و این روند بیانگر جایگزینی قوانین جدید با قوانین قبل از همه‌گیری ویروس کرونا است.»
به باور مدیر اجرایی Airbnb آینده تقاضا در بخش خانه‌های اجاره‌ای بهتر خواهد شد. او توضیح می‌دهد: «در کوتاه مدت اوضاع چندان مناسب نیست و بسیاری از پلتفرمها یا دارندگان املاک اقدام به ارایه تخفیف‌های گوناگون برای جلب نظر مسافران می‌کنند اما در میان مدت اوضاع متفاوت می‌شود چون مردم با خیال راحت‌تر سفر خواهند کرد.
برایان چسکی، یکی دیگر از مدیران Airbnb در این زمینه میگوید: «برآوردهای ما حاکی از آن است که در کوتاه‌مدت بیشتر سفرها در فاصله‌هایی کمتر از 50 مایل از محل زندگی مسافران انجام خواهد شد. هتل‌ها نیز درست در همین فاصله می‌توانند نیازهای مسافران را تامین کنند و ناگزیرند برای ادامه حیات خود به حداقل‌ها نیز دل خوش کنند. این در حالی است که Airbnb در 100 هزار شهر جهان خانه‌هایی برای اجاره داد و بسیاری از آنها خارج از آن محدوده تعیین شده قرار گرفته‌اند و با تغییرات احتمالی در مقاصد مسافران از بعد مسافت، باید گفت کسب و کار مالکان این خانه‌ها گرفتار رکود خواهد شد.»
لازم به یادآوری است چندی پیش Airbnb به دلیل کاهش تقاضای اجاره منازلش مجبور به اخراج 1900 نفر از پرسنل خود در سراسر جهان شد.
Vacasa نیز که پلتفرمی مشابه Airbnb است و 26 هزار واحد مسکونی در سراسر جهان را مدیریت می‌کند، برای دوران بعد از همه‌گیری بیماری کرونا مشغول تدوین استانداردهای بهداشتی و کدهای نظافتی در خانه‌های استیجاری است.
مشاغل خدماتی مرتبط با گردشگری چه آینده‌ای خواهند داشت؟
شیوع بیماری کرونا، بسیاری از مشاغل وابسته به گردشگری مانند متصدیان، خانه‌دارها، مستخدمین و … را از چرخه گردشگری و سفر حذف کرده است. دلیل آن هم ساده است. کار افراد در چنین صنف‌هایی از نظر شرکت‌های اصلی ناچیز و بی‌تاثیر در کل فرایند است.
براساس آمارهای منتشر انجمن هتلداران و اقامتگاه‌های آمریکا، از ابتدای شیوع همه‌گیری ویروس کرونا 4 میلیون فرصت شغلی در بخش مهمانداری و خانه‌داری هتل‌ها از مجموع 8 میلیون شغل در این کشور از بین رفته است. در واقع 50 درصد شاغلین در بخش‌های مرتبط با گردشگری و اقامت اکنون در صف بیکاران قرار گرفته‌اند.
این داده‌ها به عقیده برخی از کارشناسان می‌تواند باعث ناامیدی شاغلان از آینده خود در شرایط ایمن شده و آنها را بالاجبار به بخش‌های دیگری غیر از صنعت گردشگری سوق دهد و این روند در میان‌مدت به بحران کمبود نیروی متخصص و آموزش دیده در صنعت گردشگری و هتلداری می‌انجامد.
دی تیلور، مدیرعامل Unite Here درباره چالش پیش آمده میگوید: «بزرگترین نگرانی درباره کارگران و مستخدمین در بخش خدمات مسافرتی مثل هتل‌ها و رستوران‌ها، حفظ سلامتی است. از همین رو اتحادیه هتلداران دستورالعمل‌های ویژه‌ای صادر کرده تا تجهیزات انفرادی و بهداشتی به کارگران و خدمه این بخش‌ها تعلق گیرد»
تیلور اضافه می‌کند: «در شرایط فعلی کارگران از کارفرمایان خود انتظار دارند که شرایط سلامتی‌شان درنظر گرفته شود و از آن سو نیز کارفرمایان با درنظر گرفتن قوانین حمایتی دولت فدران انتظار دارند که کمک‌‌هزینه‌های قابل توجهی در این زمینه دریافت کنند.»
وی تاکید می‌کند: «از این پس کارگران حساب و کتاب می‌کنند که آیا کارفرمایان حقوق خوبی در شرایط پرخطر شیوع ویروس کرونا به آنها پرداخت می‌کنند یا خیر؟ آیا به نظافت و بهداشت آنها توجه می‌کنند؟ آیا وسایل مراقبت‌های بهداشتی خوبی در اختیار دارند؟ آیا این یک محیط امن برای کار است؟ و… . از آن سو مسافران تلاش می‌کنند با شرکت‌هایی وارد معامله شوند که پروتکل‌های بهداشتی را دقیق و کامل اجرا کنند.»
مدیرعامل Unite Here در این زمینه میگوید: «بدون تردید ملاک‌های مدنظر مسافران در درجه اول بهداشت و پاکیزگی است. درحالی که در گذشته رتبه‌بندی مردم از هتل‌ها بیشتر درباره کیفیت غذا، منظره، فضای سبز یا تجهیزات تفریحی بود. بنابراین انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک فرم‌های نظرسنجی مسافران و اظهارنظر آنها درباره اماکنی که از خدماتشان استفاده کرده‌اند تغییر کند و مسائل بهداشتی و نظافتی پررنگ‌تر از گذشته شوند.»
چه سرویس‌هایی به خدمات رفاهی هتل‌ها اضافه می‌شود؟
با کاهش محدودیت‌های سفر در کشورهای مختلف به طور قطع به یقین هتل‌ها دوباره به فعالیت خود ادامه می‌دهند و حتی ممکن است سهم دیگر بخش‌های اقامتی را نیز محدودتر کنند. با این وجود کارشناسان صنعت هتلداری معتقدند بازگشت به کار هتل‌ها از این پس فراتر از قرار دادن نوشته «ضدعفونی شده است» روی توالت خواهد بود و داشتن دستمال کاغذی در اتاق یا سرویس بهداشتی امتیاز نیست. یعنی مدیران هتل‌ها در آینده سفر به استانداردهای بالاتری فکر می‌کنند.
دونا کوادری فلیتی، مدیر مدرسه هتلداری دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا درباره آینده هتلداری میگوید: «شفافیت بیشتر و ارایه خدمات بهداشتی کیفی‌تر عاملی در ایجاد اطمینان‌خاطر میان مصرف‌کنندگان می‌شود. برای مثال از این به بعد شاهد استفاده از روبات‌های نظافت‌چی در هتل‌ها خواهیم بود.»
استفاده از فناوری‌های نوین و سیستم‌های مکانیزه یا هوشمند مواردی هستند که در دوران شیوع ویروس کرونا میان مدیران و صاحبان هتل‌ها مطرح شده و در برخی موارد هم بکار گرفته شده تا به این ترتیب به مسافران اطمینان داده شود هیچ ویروسی در اتاق محل اقامت آنها وجود ندارد و سلامت آنها تضمین شده است.
کوادری فلیتی تاکید می‌کند: «به عنوان مثال دور از ذهن نیست اگر از این پس در لابی‌هتل‌ها یک روبات نظافت‌چی ببینیم که با نور ماوراء‌بنفش یا افشانه‌های خاص دائم درحال حرکت بوده و تمامی بخش‌های هتل را ضدعفونی کنند.» به گفته این مدیر مدرسه هتلداری، سیستم گرمایش یا سرمایش، بوی مطبوع و همچنین استفاده تزئینات مناسب در آینده‌ای نزدیک در اولویت‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند و به جای آن ارائه استانداردهای بهداشتی مهمترین اصل می‌شود: «این بدان معناست که احتمالا هتل‌ها به جای پذیرایی اولیه با نوشیدنی از مهمان‌ها، به آنها دستمال مرطوب یا ضدعفونی‌کننده می‌دهند.»
کوادری فلیتی درباره استانداردهای جدید آینده سفر توضیح بیشتری می‌دهد: «همین الان هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون پس از ضدعفونی کردن اتاق‌ها با استفاده از اسپری‌های الکترواستاتیک و روبات‌ها درِ ورودی اتاق را مهر و موم می‌کنند تا مسافران هنگام ورود مطمئن باشند قبل از آنها هیچ فردی وارد اتاق نشده و هنوز اتاق استریل است.»
تبلیغات و آگهیهای صنعت گردشگری در دوران کرونا
در شرایطی که شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان همه را نگران کرده، بسیاری از شرکت‌های خدمات مسافرتی تلاش می‌کنند با انتشار آگهیهای مکرر و هدفمند مشتریان وفادار خود را همچنان حفظ کنند و بلکه آنها را راضی نگهدارند تا به محض بهبود اوضاع، آنها جزو متقاضیان خرید خدمات از شرکت‌ها باشند تا آینده سفر را برای شرکت خود تضمین کنند.
گری لف، بنیانگذار وبلاگ View from the Wing با بیان اینکه اصولا هیچ شرکتی در شرایط فعلی علاقمند نیست پل ارتباطی خود با مشتریان را از دست بدهد، میگوید: «روند مهمی که هم‌اینک در حال اجراست، ارائه برنامه‌های وفاداری مشتریان از سوی شرکت‌ها و آژانس‌های خدمات مسافرتی است. هدف شرکت‌ها این است که توجه مخاطبان را همواره به خود جلب کنند و آنها را جزء مشتریان بالقوه درنظر داشته باشند.»
به گفته وی بسیاری از ایرلاین‌ها از جمله ماریوت، یونایتد و… دسترسی مشتریان به خدمات خاص را ساده‌تر کرده‌اند و دائم از امتیازات و خدمات جدیدشان برای اعضای باشگاه‌های شرکت تبلیغات می‌کنند.
لف تاکید می‌کند: «با توجه به کاهش تدریجی محدودیت‌ها در کشورها و ایالت‌های مختلف آمریکا، خطوط هوایی نیاز به جذب مشتری بیشتری دارند و احتمال می‌دهند با ورود دوباره مسافران به خط خرید بلیت، باید بگونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که بیشترین سهم فروش را در اختیار بگیرند. بنابراین این شرکت‌ها خدمات مربوط به تخفیف‌های مسافت پیموده شده و کارت‌های مختلف را گسترش داده‌اند و شرایط عضویت را تسهیل کرده‌اند.»
وی معتقد است: «این خدمات گرچه می‌تواند برای مدتی نظر گردشگران و مسافران را جلب کند، همچون شمعی روشن آب می‌شود و دوباره همه چیز به روال عادی باز می‌گردد و این امتیازات بدون تردید دائمی نیست.»
تقاضا برای گردشگری طبیعت بالا می‌رود
براساس تحلیل‌هایی که برخی موسسه‌های آنالیز مقاصد در ایالات متحده آمریکا انجام داده‌اند، مسافران پس از بهبود شرایط و عادی شدن برای یک دوره میان‌مدت از حضور در اماکن شلوغ و پرجمعیت خودداری می‌کنند و بعد از آن رفتهرفته به رفتارهای گذشته خود باز می‌گردند.
کارشناسان برآورد می‌کنند که در آینده سفر پارک‌های ملی و اماکن این‌چنینی بهترین انتخاب برای مسافران بعد از دوران کرونا است. البته نباید فراموش کرد که حتی اگر شرایط سفر دوباره عادی شود، تا مدت‌ها فاصله‌های فیزیکی باید رعایت شود و به همین دلیل اماکنی همچون پارک‌ها و باغ‌وحش‌ها می‌تواند گزینه‌های پرتقاضایی حداقل برای شش ماه ابتدایی پس از بحران شناخته شود.
اظهارنظر کارشناسان با اتکاء به آمارهای ثبت شده قبل از بسته شدن درهای پارک‌های ملی روی بازدیدکنندگان طی روزهای اولیه همه‌گیری کرونا است. به صورتی که در دوره یاد شده آمار ثبت شده از بازدید روزانه دقیقا مانند سال 2017 یعنی شرایط عادی بوده است.
به باور گروهی از تحلیلگران علاقه مردم به تجربه آرامش در دوران اضطراب، گزینه‌ای تعیین‌کننده است و معمولا نیز در دل طبیعت و پارک‌ها به دست می‌آید. برای مثال آمار مراجعه به پارک ملی آرکس در ایالت یوتا در ماه فوریه نسبت به همین دوره در سال قبل 40 درصد افزایش داشته است.
ویل شافروث که رئیس هیئت‌مدیره و مدیر اجرایی بنیاد پارک‌های ملی آمریکا است، در این زمینه میگوید: «بطور کلی با توجه همه‌گیری بیماری ناشی از ویروس کویید 19، تصمیم‌گرفته‌ایم هنجارهای جدیدی ایجاد کنیم و رفتارهای اجتماعی در محوطه پارک‌ها را تغییر دهیم تا از نظر بهداشتی به شرایطی ایده‌آل و امن برسیم.»
شافروث میافزاید: «با استفاده از موانعی طبیعی تلاش می‌کنیم مسیرهای تردد بازدیدکنندگان را در پارک‌ها تفکیک کنیم تا از تجمع، تردد و همچنین برخورد مسافران جلوگیری کنیم و اینگونه مانع از شیوع بیماری یا گسترش ویروس باشیم.»
وی معتقد است قطعا فرصت‌های ناشناخته‌ای در این زمینه وجود دارد که پس از کاهش محدودیت‌های تردد فعلی نمایان می‌شود و باید از آنها به صورت بهینه استفاده کرد. به عنوان مثال قبل از همه‌گیری کرونا نیمی از بازدید‌های مسافران تنها در 27 پارک ملی و محوطه طبیعی ایالات متحده بوده اما همه می‌دانیم فرصت‌ها و پارک‌های طبیعی دیگری هم در کشور وجود دارد.»
فضای شخصی و اختصاصی در دوران پساکرونا محبوب می‌شود
در شرایطی که ازدحام و شلوغی در دوران شیوع ویروس کرونا به عنوان خطری برای جامعه شناخته می‌شود و نگران‌کننده است، داشتن یک محدوده شخصی و بدون هرگونه نگرانی می‌تواند امتیازی قابل توجه برای مسافران باشد که جذابیت بالایی هم ایجاد می‌کند.
جک ازون، بنیانگذار Embark Beyond یکی از آژانس‌های مسافرتی لوکس در ایالات متحده میگوید: «آنچه واضح است و نباید در آینده سفر نادیده بگیریم این است که مسافران به دنبال داشتن حریم خصوصی قابل اعتماد در طول سفر خود هستند بنابراین حالا که فاصله‌گذاری اجتماعی انجام می‌شود این مهم بیشتر خودنمایی می‌کند و الزامی‌تر است. بنابراین حریم خصوصی افراد اکنون جزو ارایه خدمات لوکس و خاص نیست، بلکه تقریبا همه مسافران به دنبال این نوع خدمات هستند. برای نمونه آپارتمان با ورودی اختصاصی یا حتی آسانسور اختصاصی از جمله امتیازات و خواسته‌هایی است که به احتمال زیاد مسافران در دوره‌ای میان‌مدت مطالبه خواهند کرد.»
رادا آرورا مدیر هتل‌ها و استراحت‌گاه Rosewood در این‌باره چنین میگوید: «شاید در گذشته حریم خصوصی برای مسافران جزو خدمات لوکس و برای مسافران خاص بود، اما اکنون با درنظر گرفتن شیوع بیماری کرونا به خواسته‌‌ای عادی همه مسافران تبدیل شده و ارایه این امتیاز می‌تواند برای مسافران جالب توجه باشد، تا با کمترین احتمال آلوده شدن به ویروس به سفر هم بروند.»
پروتکل‌های بهداشتی برگ برنده ارایه‌دهندگان خدمات است. یعنی اگر شرکت و مجموعه‌ای حریم خصوصی و فضای شخصی و محیطی ایمن برای مسافران در نظر بگیرد، احتمالا مشتریان وفادار دوباره به آنها رجوع می‌کند. صدور گواهینامه‌های سلامت و ایمنی در پورتوریکو از جمله همین موارد است.
در همین چارچوب گروه هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون برنامه‌ای به نام «کلید دیجیتالی» را اجرایی کرده است. در این برنامه به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده تا مسافران با کمترین ارتباط با دیگران بتوانند وارد اتاق خودشان شوند.
آرورا میافزاید: «اکنون برخی از هتل‌ها درحال برنامه‌ریزی برای ایجاد فضایی کاملا اختصاصی هستند تا مسافران حتی بتوانند پارکینگ اختصاصی مقابل اتاق خود داشته باشند و از سطح خیابان تا نزدیک‌ترین فاصله به اتاق بروند بی‌آنکه بخواهند از لابی و یا آسانسورهای عمومی استفاده کنند.»
این شرایط البته تنها برای هتل‌ها و مراکز اقامتی نیست بلکه احتمالا در خدمات هوایی نیز باید منتظر چنین محدودیت‌های باشیم. بنابراین بعید نیست در آینده‌ای نه‌چندان دور استفاده از جت‌های خصوصی یا هواپیماهایی با ظرفیت‌های کمتر از 30 نفر که در آنها ارتباط مسافران با یکدیگر حداقلی است، ولو اینکه فرودگاه‌ها و هواپیماهای تجاری تضمین کنند که پروتکل‌های بهداشتی را به طور دقیق رعایت می‌کنند، باب می‌شود.
گردشگری پایدار در ایام کرونا چه حالتی پیدا کرده است؟
آیا سلامتی محیط زیست در سیاره ما از بین رفته و مسافرت‌ها همه آنها را تحت تاثیر خود قرار داده است؟ آیا وارد دوره مابعد مبارزه با پلاستیک‌های یکبار مصرف شده‌ایم؟ آیا برنامه‌های گردشگری سبز همگی لغو خواهند شد؟ این‌ها پرسش‌های مهمی در دوران بعد از شیوع ویروس مرگبار کروناست.
مگان اپلروود، مدیر پروژه گردشگری پایدار در دانشگاه کرنل میگوید: «شاید دور از واقعیت نباشد اگر بگوییم توجه به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و همچنین کاهش مصرف پلاستیک زیر سایه بیماری‌های همه‌گیر کمرنگ شده است. ممکن است بسیاری تاکید داشته باشند که این دوران دیگر سپری شده است.» وی میافزاید: «سازمان جهانی گردشگری با توجه به شرایط فعلی همواره درحال ارایه پروتکل‌ها و استانداردهای جدیدی در این زمینه با مشارکت دولت‌ها و بخش خصوصی است تا همچنان سفر و گردشگری زنده بماند و تقاضای سفر وجود داشته باشد.»
اپلروود معتقد است بشر می‌تواند با اینگونه همکاری‌ها جریان پایدار و قدرتمندی از توسعه ایجاد کند تاجایی که در آینده‌ای نه چندان دور خاطرات اخیر چندان در ذهنمان باقی نماند.
به باور این صاحب‌نظر گردشگری پایدار، شاید محدودیت‌های ایجاد شده مستقیم در پروژه‌های محیطی زیستی از جمله حفاظت از حیوانات درحال انقراض آفریقا اثرگذار باشد، یا اینکه با توجه به کاهش تقاضای سفر بین‌المللی، 8 درصد رشد در برنامه کاهش آلاینده‌های محیط زیستی و گازهای گلخانه‌ای ایجاد شده، اما همین هم عامل کاهش منابع درآمدی بخش گردشگری پارک ملی سِرِنگیتی شده است. در نبود بودجه برای محیط‌بانان این پارک، شکارچیان دست بکار شده و مشغول شکار بی‌روی گونه‌های درحال انقراض هستند.
گرگری میلر، مدیر انجمن مسافران متعهد – یک بخش غیرانتفاعی برای آموزش مسافران جهت کاهش آلاینده‌های محیط‌زیستی و انجام سفرهای سبز – نیز میگوید: «اماکنی مانند پارک‌های حفاظت‌شده دارای ابعادی اقتصادی هم هستند. یعنی وابستگی زیادی به حضور گردشگران دارند و اگر مسافران نباشند حیات اقتصادی مناطق نیز از بین رفته و برنامه‌ها همه تعطیل خواهند شد.»
یکی از مشکلات جدی که ویروس کرونا ایجاد کرده، تغییر هزینه منابع موجود در کشورها در بخش‌های دیگری غیر از پروژه‌های حفاظت از محیط زیست است. جاناتان دی، استادیار دانشکده گردشگری دانشگاه پوردو در این خصوص میگوید: «همه ما اثرات ویروس کویید 19 در مشاغل کوچک را دیده‌ایم و می‌دانیم این بخش از اقتصاد چه خسارت‌های سنگینی دیده است. به همین دلیل امروز باید از خودمان بپرسیم بودجه‌های موجود باید در مقابله ویروس کرونا هزینه شود یا اینکه برای ادامه تقاضای سفر؟ آیا از خودمان پرسیده‌ایم اگر اهمیت مقابله با ویروس را فراموش کنیم در آن صورت انسانی وجود خواهد داشت که قصد سفر و گردشگری کند؟»
این استادیار دانشگاه معتقد است باید واقعیت را بپذیریم و برای روبه‌رو شدن با آن آمادگی کامل داشته باشیم.
سرنوشت توراپراتورها بعد از کرونا و در آینده سفر چگونه خواهد بود
فلسفه وجودی توراپراتورها در واقع کاهش هزینه‌های سفر با اجرای تورهای گردشگری گروهی است؛ اما آیا امروز هم مردم علاقه دارند گروهی سفر کنند؟ نگرانی از ویروس کرونا آیا به مردم اجازه می‌دهد به مسافرت‌های گروهی فکر کنند؟
جنیفر تامبائو، مدیرعامل شرکت Tauck پاسخ به این پرسش‌ها را سخت می‌داند. او در این خصوص میگوید: «یکی از پارادوکس بزرگ در حیات اقتصادی گردشگری این است که آیا واقعا مردم همچنان به دنبال مسافرت‌های گروهی که هزینه‌های آنها را کمتر می‌کند، خواهند رفت یا خیر؟»
تامبائو که شرکت او در زمینه ارایه خدمات گردشگری دریایی فعال است، میافزاید: «فراموش نکنیم خطر آلودگی به ویروس کرونا در اجتماعات چندبرابر است و مسافران قطعا علاقه‌ای به بیمار شدن در یک تور گردشگری گروهی ندارند، پس حالا باید به این سئوال پاسخ روشن بدهیم که واقعا تورهای گروهی هنوز متقاضی دارند یا خیر؟»
این فعال صنعت گردشگری یکی از راهکارهای موثر در این زمینه را برگزاری تورهای کوچکتر با تعداد محدود اما پرتکرار می‌داند. به گفته تامبالو در صورت اجرای چنین طرح‌هایی، علاوه بر اینکه مسافران از سفرهای با قیمت مناسب لذت می‌برند، حیات اقتصادی توراپراتور هم تضمین می‌شود.
وی تصریح می‌کند: «این سیاستی است که انجمن دفاتر گردشگری ایالات متحده اجرایی کرده تا بتوان درشرایطی که کمی از محدودیت‌ها کاسته شده، تورهای گروهی در تعداد کم برگزار شود.
دبرا ازبری نیز دیگر فعال صنعت گردشگری است که چنین باوری دارد. وی با اشاره به اهمیت حفظ ایمنی و بهداشت عمومی در شرایط کنونی میگوید: «فراموش نکنیم چنین شرایطی در حادثه 11 سپتامبر تجربه شد اما دیدیم به سرعت همه خودشان را آپدیت کرده و برای شرایط جدید برنامه ارایه کردند، بنابراین بدون تردید بعد از این بیماری بازهم شاهد رونق خواهیم بود.» ازبری تاکید می‌کند: «بحران اقتصادی ناشی از این حملات اثرات مستقیمی در اقتصاد گردشگری داشت اما دوباره همه چیز به روال عادی برگشت و حالا در سال 2020 میلادی با امکاناتی بسیار بالاتر از دو دهه قبل چطور انتظار نداریم همه چیز عادی شود؟»
جیمز تورنتون، مدیر اجرایی شرکت Intrepid Travel نیز میگوید: «چندین ماه است فاصله‌گذاری فیزیکی همه را خانه‌نشین کرده اما به محض رفع محدودیت‌ها شاهد هستیم که یکباره مردم برای تغییر فضای فعلی گام برداشته و به دنبال تجاربی جدید هستند.»
به باور کارشناسان شاید در گذشته اولین گزینه سفر و گردشگری مسافران شهرهایی مانند پاریس یا لندن و اماکنی مانند موزه لوور یا میدان تایمز بود، اکنون همه در ذهن خود اهمیت فاصله‌گذاری را ثبت کرده‌اند. پس جای تردید نیست که باید منتظر مقاصد ناشناخته جدیدی باشیم که در آن خبری از ازدحام و شلوغی نیست. برای مثال می‌توان به مغولستان، آلاسکا، قطب جنوب و سیبری اشاره کرد که تورهای محدود و خلوت روانه این مکان‌ها می‌شوند.
به گفته تورنتون تنها باید اجازه داد مردم خودشان را پیدا کنند و شرکت‌ها برای شرایط جدید آماده شوند. او اضافه می‌کند: «بدون تردیدی همه چیز به سرعت به روال عادی خود برمی‌گردد و می‌توانیم برای موارد خاص برنامه‌ریزی کنیم.»
دورنمای بیمه‌های مسافرتی در آینده سفر
به‌طور کلی بیمه‌های مسافرتی توافق اقتصادی ارزان قیمت نیست بلکه برای مسافران بسیار گران تمام می‌شود و بندها و تبصره‌های مختلفی دارد که اغلب مسافران هیچ اطلاعی از آنها ندارند. بعد از همه‌گیری کرونا بسیاری از مسافران از اینکه شرکت‌ها و موسسات ارائه‌دهنده خدمات بیمه‌ای آنها را تنها گذاشتند، خشمگین شده‌اند.
جی رابرت هانتر، مدیر فدراسیون حمایت از مصرف‌کنندگان خدمات بیمه‌ای آمریکا در این زمینه میگوید: «در دوران شیوع ویروس کرونا بسیاری از مسافران به خدمات بیمه‌ای سفر بی‌اعتماد شده‌اند و اگر شرکت‌های بیمه علاقمند هستند دوباره اعتماد مسافران را جلب کنند، لازم است خدمات نوین و قابل اعتمادی به آنها ارایه کنند. برای مثال لغو بدون هزینه خدمت خریداری شده را به مشتریان خود بدهند.»
آنا گلادمن، مدیر اجرایی nib Travel- شرکتی بین‌المللی ارایه‌دهنده خدمات بیمه مسافرتی است- در این زمینه میگوید: «به‌جای اینکه صورت مسئله را پاک کنیم اگر به دنبال راه‌حل باشیم قطعا امتیازات بیشتری خواهیم داشت. بنابراین حالا که مردم علاقمند هستند اطلاعات بیشتری داشته باشند باید به آنها اطلاعات مورد نیازشان را بدهیم.»
بیمه مسافراتی برای بسیاری از مسافران یادآور تجربه تلخ فسخ قرارداد با پرداخت جریمه است که هیچ ارزشی نداشته است. حقیقتی که نباید فراموش کرد این است که خریداران باید دقت بیشتری در خرید محصولات داشته باشند.
در آینده سفر و صنعت گردشگری، توریست‌ها به دنبال خرید بستههای بیمه‌ای متفاوت از گذشته هستند. برای نمونه بیمه‌‌هایی که تخلیه اضطراری و لغو سفر را بدون نگران از فسخ قرارداد پوشش دهد، رایج خواهد شد.
جنیفر فیتزگرلند، بنیانگذار و مدیر اجرایی پلتفرم آنلاین Policygenius درباره خدمات بیمه مسافرتی میگوید: «در شرایط فعلی مهمترین نیاز ارائه خدمت به خریداران به صورت شفافیت و دقیق است.» به باور فیتزگرلند مشکلات اخیر مسافران با بیمه‌های گردشگری باعث از بین رفتن اعتماد عمومی به این نوع خدمات شد و حالا هم جلب اعتماد مجدد مسافران برای شرکت‌ها کاری بسیار سخت شده است.
مگان مونکریف، مدیر ارشد بازاریابی در شرکت Squaremouth نیز میگوید: «به احتمال زیاد صنعت بیمه مسافرتی تجربه‌ای مشابه با آنچه در یازده سپتامبر پشت سرگذاشته را خواهد داشت و نباید زیاد نگران آینده این صنعت باشیم.»
وی در ادامه میافزاید: «محور اصلی صنعت بیمه خدمات سفر، سیاست‌های پوششی در همه‌گیری‌های مشابه ویروس کووید 19 است تا مسافران بتوانند با اعتماد بیشتر نیاز خود به بهره‌مندی از خدمات را از شرکت‌های بیمه خریداری کنند.»
به گفته مونکریف این امکان وجود دارد که شرکت‌های بیمه اطلاعات مورد نیاز مسافران و البته خدمات ارایه شده خودشان را در سفارتخانه‌ها یا وب‌سایت آنها ارایه کنند تا مسافران به صورت دقیق بدانند به چه نوع خدمتی نیاز دارند و اصولا چه نیازهایی برای تعیین پوشش بیمه مدنظرشان است.